Γράφουν οι Χριστίνα Χαραλαμποπούλου, Διεθνολόγος &
Κωνσταντίνα Πανταζή, Πληροφορική, ΟΠΑ
Να επικοινωνήσουμε, ν’ ανταλλάξουμε ιδέες, να μεταφέρουμε γνώση!
Η μόνη διέξοδος από την κρίση μπορεί να πραγματωθεί μέσα από την παιδεία. Όπως διατύπωσε ο Αριστοτέλης στα Πολιτικά του, πολίτης και πόλη είναι στοιχεία αλληλένδετα και αλληλοτροφοδοτούμενα, καθώς διαμορφώνεται μία σχέση αμφίδρομη ανάμεσα στα δύο. Προκειμένου κάποιος να καταστεί ικανός να κατανοήσει την έννοια της πόλης πρέπει να κατανοήσει την έννοια του πολίτη. Όμως, δεν πρέπει να λησμονούμε ότι ο κάθε πολίτης διαμορφώνει τη μορφή και την υφή της πόλης αλλά και το γεγονός ότι το πολίτευμα της πόλης εντέλει είναι ο διαμορφωτικός παράγοντας του πολίτη. Άρα, ο ένας αποτελεί αντανάκλαση του άλλου… [βλ. Αριστοτέλης, Πολιτικά, (Γ1,1-2)]
Εν μέσω κρίσης οικονομικής και ανθρωπιστικής, ευτυχώς ακόμα αναδύονται κάποια φωτεινά παραδείγματα πνευματικής ανάπτυξης και ελπίδας. Ένα τέτοιο παράδειγμα άξιο μνείας αλλά και μίμησης, είναι το «Πάμε Σινεμά;», το Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα για τον κινηματογράφο. Το Πρόγραμμα κατέχει μία μακρά ιστορία αν αναλογιστεί κανείς ότι πραγματοποιήθηκε για πρώτη φορά το 1999 μέσα από τη σύμπραξη του Υπουργείου Παιδείας και Υπουργείου Πολιτισμού. Ύστερα από μία πορεία 5 χρόνων παύει, δυστυχώς, να υφίσταται το 2004. Το ευτυχές γεγονός είναι ότι αυτός ο θεσμός επανήλθε στη ζωή πέρυσι, για να δώσει πνοή στους χαλεπούς αυτούς καιρούς.
O Δήμος Αθηναίων με το ραδιοφωνικό σταθμό «Αθήνα 9,84» πραγματοποιεί το πρόγραμμα στην πρωτεύουσα, ενώ στη Θεσσαλονίκη διενεργείται από το Δήμο Θεσσαλονίκης και τον τηλεοπτικό σταθμό TV100. Σκοπός αυτού του προγράμματος είναι η προσέγγιση της τέχνης του κινηματογράφου από τους μαθητές, οι οποίοι διεισδύουν στον κόσμο της οπτικοακουστικής αφήγησης και κατανοούν τις αρχές που τον διέπουν.
Στο ερώτημα «Γιατί Σινεμά στο σχολείο;» ο Αντώνης Κιούκας, Διευθυντής του «Πάμε Σινεμά;», απαντά: «Zούμε ήδη σε μια εποχή όπου τα όρια ανάμεσα στον κόσμο και την εικόνα του δεν είναι απλά δυσδιάκριτα, αλλά ανύπαρκτα. H ίδια η πραγματικότητα που βιώνουμε καθημερινά, αποτελείται από εικόνες.
Μεταφέρουμε πληροφορίες, μεταδίδουμε γνώση, επικοινωνούμε, ανταλλάσσουμε ιδέες και, τελικά, αποκτούμε συνείδηση του εαυτού μας και του κόσμου μέσα από εικόνες, οι οποίες καταλαμβάνουν όλο και περισσότερο την προνομιακή θέση που κατείχε μέχρι τώρα ο λόγος. Το γεγονός αυτό δεν σημαίνει το τέλος του πολιτισμού, όπως πολλοί υποστηρίζουν.
Αντίθετα, σηματοδοτεί το πέρασμα σε μια νέα εποχή, ένα βασικό χαρακτηριστικό της οποίας θα είναι η ανάπτυξη ενός άλλου κώδικα επικοινωνίας, μιας άλλης γλώσσας, της γλώσσας των εικόνων. H γλώσσα αυτή ήδη υπάρχει, αρθρώνεται, εξελίσσεται και, μέρα με τη μέρα, ανάγεται σε κύριο φορέα εκπομπής μηνυμάτων, μετάδοσης γνώσης και πληροφοριών.
H υποτίμηση της εικόνας και η αντίληψη ότι αυτή εμπεριέχει ένα μονοσήμαντο και προφανές νόημα διαστρεβλώνουν τη σχέση μας με την ίδια την πραγματικότητα που την παράγει.
Αυτό ακριβώς είναι που μας μεταμορφώνει σε παθητικούς δέκτες. Μαθαίνουμε να είμαστε καχύποπτοι απέναντι στις λέξεις, για τις οποίες ξέρουμε ότι μπορούν να κρύβουν περισσότερα από όσα φαινομενικά δηλώνουν. Αν όμως είναι αλήθεια ότι μία εικόνα αξίζει όσο χίλιες λέξεις, πρέπει να υποψιαζόμαστε ότι η εικόνα μπορεί να είναι χίλιες φορές πιο παραπλανητική. H νέα γενιά, η οποία έχει το προνόμιο να μεγαλώνει και να διαμορφώνεται σε αυτή τη συναρπαστική ιστορική περίοδο των ραγδαίων εξελίξεων, αντιμετωπίζει τον καταιγισμό των εικόνων που δέχεται, με το θάρρος και την τόλμη του πρωτοπόρου εξερευνητή ενός καινούργιου κόσμου και αρχίζει να χαράζει, μέσα από τις εικόνες αλλά και πίσω από αυτές, την πραγματικότητα αυτού του κόσμου.
Το «Πάμε Σινεμά;» μαθαίνει στα παιδιά τη γλώσσα των εικόνων, δείχνοντας τον τρόπο να τις δημιουργούν και να εκφράζονται μέσα από αυτές. H νέα γενιά μιλάει ήδη τη γλώσσα των εικόνων. Ας την ακούσουμε…»
Όσον αφορά στην εφαρμογή του προγράμματος, το «Πάμε Σινεμά» έχει δύο σκέλη τα οποία όμως είναι βασισμένα στην ίδια λογική. Το ένα σκέλος αφορά τους μαθητές των Δ’, Ε’ και Στ’ τάξεων των Δημοτικών σχολείων και το άλλο τους μαθητές όλων των τάξεων των Γυμνασίων και Λυκείων. Όσοι παίρνουν μέρος στο πρόγραμμα παρακολουθούν ένα μάθημα ανάλυσης της οπτικοακουστικής αφήγησης, μία ταινία για τον τρόπο σύνθεσης και δημιουργίας ενός κινηματογραφικού έργου (παραγωγής ειδικά για το «Πάμε Σινεμά;»), μια κινηματογραφική ταινία και απαντούν στα ερωτηματολόγια. Παράλληλα τους παρέχεται το βιβλίο «Η κινηματογραφική αφήγηση, μια εξιστόρηση με εικόνες και ήχους», οδηγός εφαρμογής του προγράμματος και ερωτηματολόγιο.
Η εγκύκλιος του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων, Πολιτισμού και Αθλητισμού είναι διαφωτιστικότατη σχετικά με τη διαδικασία:
Το πρόγραμμα υλοποιείται σε τρεις φάσεις:
1. Σε κεντρική αίθουσα, οι μαθητές παρακολουθούν:
- Την προβολή ενός βίντεο για τον τρόπο δημιουργίας μίας κινηματογραφικής ταινίας.
- Μάθημα με κάμερα, φώτα, και προβολές με θέμα «Η κινηματογραφική αφήγηση: μια εξιστόρηση με εικόνες και ήχους», στα πλαίσια του οποίου γυρίζεται και προβάλλεται μία ολιγόλεπτη ταινία και προβολή μίας κινηματογραφικής ταινίας.
- Διάρκεια εκπαιδευτικού προγράμματος: 3,5 ώρες
2. Πίσω στη σχολική αίθουσα:
- Επεξεργασία των ερωτηματολογίων (ομαδικά ή ατομικά), τα οποία τα προμηθεύονται από τον ιστότοπο www.pamecinema.net.
- Τα ερωτηματολόγια των μαθητών παραλαμβάνει ομάδα ειδικών επιστημόνων με στόχο την εξαγωγή συμπερασμάτων για τη σχέση των παιδιών με τα οπτικοακουστικά μέσα. Τα ερωτηματολόγια των εκπαιδευτικών χρησιμοποιούνται για τη βελτίωση και τον εκσυγχρονισμό του προγράμματος.
- Παρακολούθηση μίας δεύτερης κινηματογραφικής ταινίας στην τάξη ή στην αίθουσα εκδηλώσεων του σχολείου.
Συνολικό κόστος και για τις δύο φάσεις του προγράμματος και την παρακολούθηση των δύο (2) κινηματογραφικών ταινιών: 6 ευρώ ανά μαθητή/μαθήτρια.
3. Στον ελεύθερο χρόνο των μαθητών (δύο Σαββατοκύριακα):
- Σε καθένα από τα σχολεία που παίρνουν μέρος στο πρόγραμμα «Πάμε Σινεμά;», οργανώνεται μια ομάδα έως τριάντα παιδιών, που με τη βοήθεια ενός επαγγελματία σκηνοθέτη και τα απαραίτητα τεχνικά μέσα, γράφουν σενάριο, σκηνοθετούν, φτιάχνουν τα κοστούμια και τα σκηνικά, συνθέτουν τη μουσική και γυρίζουν μέσα σε δύο Σαββατοκύριακα μια ολιγόλεπτη ταινία, διάρκειας 5’ έως 7’.
Στο τέλος της σχολικής χρονιάς, όλες οι ταινίες συμμετέχουν στο πανελλήνιο Φεστιβάλ «Πάμε Σινεμά;».
Το κόστος για την 3η φάση (παραγωγή της ταινίας), σε περίπτωση που το σχολείο προχωρήσει σε αυτή, είναι 400 ευρώ/σχολείο και περιλαμβάνει: αμοιβή του συμβούλου σκηνοθέτη, εξοπλισμό και επεξεργασία εικόνας και ήχου (μοντάζ).
Σε όλα τα παραπάνω η συμμετοχή σχολείων και μαθητών είναι προαιρετική και προαπαιτείται απόφαση του συλλόγου διδασκόντων.
Έχοντας την τύχη να παρακολουθήσουμε μερικές από αυτές τις μικρού μήκους ταινίες των μαθητών, διαπιστώσαμε με χαρά ότι η νέα γενιά είναι ταλαντούχα και γεμάτη αισιοδοξία. Τους αξίζουν συγχαρητήρια αλλά και να τους αφήσουμε λίγο «έδαφος» για να μπορέσουν να «ανθίσουν» μέσα σε αυτή την «άγονη εποχή».
{youtube}MbhUMMrelsM{/youtube}
Χρήσιμες Πληροφορίες: