H κρίση της αντιπροσώπευσης και η Συμμετοχική Δημοκρατία

Σειρά : Κοινωνικός Ακτιβισμός, Βασίλης Τακτικός

 

Η κρίση της αντιπροσώπευσης σχετίζεται σήμερα με την κατάρρευση του πολιτικού συστήματος και την ανάγκη εκσυγχρονισμού της δημοκρατίας.

Η συμμετοχική Δημοκρατία δεν είναι μόνον ζήτημα σεβασμού στην βούληση όλων των πολιτών αλλά και οικονομικής αποτελεσματικότητας ιδιαίτερα όταν πρόκειται για μεγάλες οικονομικές και διοικητικές μεταρρυθμίσεις.

Η συμμετοχική Δημοκρατία συνδέεται με την κοινωνική υπευθυνότητα και την οικολογική ηθική για μια επιχειρηματικότητα προσαρμοσμένη στις ανάγκες της πόλης και του πολίτη, την επιστήμη κατά της φτώχειας και όχι της αχαλίνωτης κερδοσκοπίας.

Τα εμπόδια, όμως, για την ανάπτυξη της συμμετοχικής δημοκρατίας δεν προέρχονται μόνο από τις κυβερνήσεις και τα κόμματα, προέρχονται και από τον τρόπο που λειτουργούν οι οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών. Πολλές από αυτές, και ιδιαίτερα οι μεγάλες μονοθεματικές Μ.Κ.Ο., δε λειτουργούν οι ίδιες με δημοκρατικό τρόπο, αλλά ως ελίτ και ολιγαρχίες.

Έχοντας κατακτήσει ένα προνομιακό πεδίο δράσης, π.χ. στην οικολογία και τη φιλανθρωπία, αρνούνται τη συμμετοχικότητα και τη συνεργασία με άλλες κινήσεις πολιτών για το ίδιο θέμα, αλλά και την κοινή έκφραση σε θεσμικό επίπεδο. Προτιμούν τις κατ’ ιδίαν επαφές με το κράτος και τις μεγάλες επιχειρήσεις, με αντίτιμο την αποδοχή των μεγάλων χορηγιών.

Άλλες είχαν βολευτεί μέσα από το πελατειακό σύστημα απορρόφησης των κρατικών ενισχύσεων υπονομεύοντας τελικά κάθε προσπάθεια γνήσιας δημοκρατικής εκπροσώπησης.

Αυτές οι σχέσεις είναι που εμποδίζουν στην πράξη την ανάπτυξη της συμμετοχικής δημοκρατίας στο χώρο των οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών και η λύση πάντοτε παραμένει η δικτύωση και κοινοπραξία των μικρομεσαίων Μ.Κ.Ο., που αναπτύσσονται τελευταία με εντυπωσιακό τρόπο.

Έχουμε την ιστορική εμπειρία ότι δεν αρκεί οι λαοί και οι πολίτες να ακολουθήσουν τις ηγεσίες εκείνες επειδή αυτές υποσχέθηκαν ισότητα κοινωνική δικαιοσύνη και αντιμετώπιση της φτώχειας. Πολλές φορές αυτές οι υποσχέσεις γυρνούν στο αντίθετο τους εάν δεν συνοδεύονται από θεσμούς συμμετοχής των πολιτών στη δημοκρατία και την συλλογική δημιουργία.

Μια τέτοια πρόκληση αντιμετωπίζουμε άμεσα από την κρίση. Οι πολίτες δεν μπορούν να εμπιστευτούν καμιά ηγεσία αν δεν εμπιστευτούν πρώτα από όλα τον εαυτό τους και το διπλανό τους . Εάν δεν καλλιεργήσουν την εμπιστοσύνη στους συλλογικούς θεσμούς. Όσοι τα περιμένουν όλα από το κράτος ξεχνούν ότι το κράτος είναι ένας τεράστιος μηχανισμός που διοικείται όχι μόνον από τους επιφανείς πολιτικούς αλλά από μια εκτεταμένη προνομιούχα γραφειοκρατία πολιτών , και το μόνον αντιστάθμισμα σε αυτή την εξουσία είναι οι οργανωμένοι πολίτες σε συλλογικότητες, σε οργανώσεις πολιτικής αλληλεγγύης(καταναλωτικές περιβαλλοντικές και πολιτιστικές οργανώσεις)

 

H κορυφή της πυραμίδας της διαφθοράς δεν μπορεί να σταθεί όρθια χωρίς την βάση της στη γραφειοκρατία και τους διαμεσολαβητές.

Εάν οι πολίτες που βρίσκονται σε δύσκολη θέση είχαν την γνώση και προπαντός το θάρρος να συνεργαστούν να συνεταιριστούν δημιουργώντας οι ίδιοι κοινωνικές επιχειρήσεις, παραγωγικούς και καταναλωτικούς συνεταιρισμούς –συνεταιριστικές και ηθικές τράπεζες, τότε μόνον μπορούν να καθορίσουν το μέλλον τους. Και αυτό συμβαίνει όπου υπάρχει ουσιώδης κοινωνική υπευθυνότητα. Αντίθετα όπου αυτή την ευθύνη την αφήνουν στο κράτος οι αποκλεισμένοι από κάθε είδους εξουσία ακόμα και συνδικαλιστικής βρίσκονται σε δυσχερή θέση.

Το μεγάλο θεσμικό κενό είναι το έλλειμμα γνήσιας εκπροσώπησης των οργανώσεων της ΚτΠ

Το άθροισμα και η συντεταγμένη κοινωνία των πολιτών.

Τα πραγματικά δεδομένα που έχουμε σήμερα στη χώρα μας είναι ένα μεγάλο άθροισμα οργανώσεων που λειτουργούν σ’ όλους τους τομείς αναφορικά με τον εθελοντισμό, το περιβάλλον, τους θεσμούς αλληλεγγύης, πολιτισμού και δια βίου μάθησης με αναγνωρισμένα θετικά αποτελέσματα, αλλά και έλλειμμα σχεδίου και συντονισμού.

Το μεγάλο θεσμικό κενό υπάρχει, τόσο στις σχέσεις μεταξύ αυτών των οργανώσεων με το κράτος αποβαίνει εις βάρος της αποτελεσματικής διαχείρισης ανθρώπινων και οικονομικών πόρων, όσο στις μεταξύ τους σχέσεις συνεργασίας των οργανώσεων της Κ. Τ. Π.

Αντικειμενικός σκοπός έναντι αυτού του αθροίσματος θα πρέπει να είναι ο μετασχηματισμός σε μια συντεταγμένη κοινωνία πολιτών. Πρέπει να δημιουργήσουμε μια δεξαμενή κοινωνικού κεφαλαίου και κοινωνικής δύναμης που θα αλλάξει σε βάθος τα πράγματα που μας ενοχλούν  στην καθημερινή ζωή και να υπηρετήσει ένα κοινωνικό όραμα συλλογικής δημιουργίας.

Για να αντιμετωπίσουμε την εν γένει μεγάλη υστέρηση σε σχέση με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο της κοινωνικής αλληλέγγυας οικονομίας.

 

 


Επιτρέπεται η αναδημοσίευση με προϋπόθεση την αναφορά στην πηγή.

 Επικοινωνία ΙΝΜΕΚΟ, 2108813761