Αναδημοσίευση από την ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ
Δημοσιεύτηκε στις 08/12/2012
Δεν είναι η πρώτη φορά και ασφαλώς δεν θα είναι η τελευταία που η χώρα μας κατρακυλάει στην παγκόσμια κλίμακα εκτίμησης του Δείκτη Διαφάνειας. Σύμφωνα με την έκθεση της Διεθνούς Διαφάνειας, η Ελλάδα βρέθηκε από την 80ή θέση (πέρυσι) στην 94η. Τελευταία στην Ευρώπη των «27», στο ίδιο επίπεδο με την Κολομβία. Oμως μακροβούτι στη διαφθορά έχουν κάνει και άλλες χώρες σε κρίση, όπως η Ιρλανδία, η Ισπανία, η Πορτογαλία, η Ιταλία.
Πώς μπορεί να αναχαιτιστεί το τσουνάμι της διαπλοκής έτσι ώστε να αρχίσει η ανάκαμψη; Πάνω σε σαθρά θεμέλια δεν οικοδομείται καμία μεταρρύθμιση και καμία διαρθρωτική αλλαγή. Τι νόημα έχει να κόπτεται το πολιτικό σύστημα για «λιγότερο Δημόσιο» και την ίδια στιγμή να διορίζονται σε «αξιόμαχες» θέσεις (εκεί δηλαδή που υπάρχουν χρήματα προς διαχείριση) παλιοί γνώριμοι πολιτευτές με ανεπαρκή αν όχι αμφιλεγόμενα βιογραφικά; Ακόμη κι αν δεν αγγίξουν το «μέλι» το μήνυμα έχει ήδη σταλεί: συγγενείς εξ αγχιστείας, με κομματικούς δεσμούς, τοποθετούνται στα πόστα. Η αξιολόγηση γίνεται εκ των ένδον, με κριτήρια άκρως υποκειμενικά και αδιαφανή.
Η συγκυριαρχία της διαφθοράς οδηγεί σε αμοιβαία εξαχρείωση. Πολιτών και πολιτικών προϊσταμένων. Κανένας μηχανισμός ελέγχου και εποπτείας δεν θα αποδειχθεί επαρκής αν δεν θεραπευτεί η φυσική ροπή προς την ανομία. Αν, δηλαδή, ο φοροφυγάς ή εκείνος που διακινεί μαύρο χρήμα, που εισπράττει μίζες, που δεν κόβει αποδείξεις, που εξαπατά συστηματικά το Δημόσιο κ.ο.κ δεν πειστεί ότι κλονίζεται η βασική αρχή: πως επιβιώνουν μόνο οι επιτήδειοι. Τα μέτρα που λαμβάνονται, οι συλλήψεις που δημοσιοποιούνται δεν έχουν κανένα ουσιαστικό όφελος αν η κοινωνία παίρνει το μήνυμα ότι «το παιχνίδι είναι -και πάλι- στημένο». Ούτε η περισσή αυστηρότητα θορυβεί τους πάσης φύσεως επίορκους όταν το πάρτι των παράνομων επιδοτήσεων, για παράδειγμα, ή των αδήλωτων εισοδημάτων συνεχίζεται, με ελαφρώς διαφορετική σύνθεση καλεσμένων. Αλλαγές σε βάθος είναι κυρίως εκείνες που δηλώνουν μετακινήσεις στη νοοτροπία. Ο δείκτης της διαφθοράς δεν επηρεάζεται από επικοινωνιακούς χειρισμούς. Το αντίθετο. Ισχυροποιείται. Γιατί μια κοινωνία σε κρίση αναζητεί τις πιο διαθέσιμες λύσεις για να επιβιώσει. Αυτές που κυκλοφορούν εν αφθονία στην αγορά και αποδίδουν. Η μικρή και η μεγάλη απάτη τροφοδοτούν η μία την άλλη, υποθηκεύοντας το μέλλον. Είναι η απάντηση που δίνει η Ελισάβετ στον σαιξπηρικό Ριχάρδο Γ΄: «Μην ορκιστείς στο μέλλον γιατί το έχεις καταχραστεί προτού το χρησιμοποιήσεις».