Γραφει η Μαντζαβρά Κων/να,
Πολιτικός Επιστήμων
Η τεράστια ανάπτυξη των μέσων κοινωνικής δικτύωσης όπως και οι νέες μορφές διαφήμισης και ηλεκτρονικών συναλλαγών, έχουν ως συνέπεια την ανεξέλεγκτη καταχώριση και επεξεργασία των προσωπικών δεδομένων του ατόμου από εταιρείες και οργανισμούς που δραστηριοποιούνται κυρίως στο Διαδύκτιο. Έτσι η προστασία του ατόμου στη διαδυκτιακή κοινωνία δεν μπορεί να κατοχυρωθεί από τις παραδοσιακές ρυθμίσεις, αλλά χρειάζεται ειδική αντιμετώπιση.
‘’Ανεβάζοντας’’ μια οποιαδήποτε πληροφορία που μας αφορά σε μια υπηρεσία κοινωνικής δικτύωσης, όπως για παράδειγμα το Facebook, ουσιαστικά δημοσιεύουμε προσωπικά μας δεδομένα στο Διαδίκτυο. Τα δεδομένα αυτά είναι διαθέσιμα στους «φίλους» μας στο Facebook, στους «φίλους» των «φίλων» μας, ενώ ορισμένα είναι διαθέσιμα σε όλους τους χρήστες του Facebook. Εάν, επίσης, ανεβάσουμε πληροφορίες ή φωτογραφίες άλλων, τότε δημοσιεύουμε προσωπικά δεδομένα των ατόμων αυτών στο Διαδίκτυο.
Προσωπικά δεδομένα επομένως είναι όλες εκείνες οι πληροφορίες που μπορούν άμεσα ή έμμεσα να οδηγήσουν στην αναγνώρισή και ταυτοποίηση ενός ατόμου. Για παράδειγμα, το όνομά μας, η διεύθυνσή μας ή ο αριθμός του κινητού μας τηλεφώνου. Κάποιες φορές βέβαια τα προσωπικά δεδομένα αφορούν σε ιδιαιτέρως πιο ευαίσθητα στοιχεία της ιδιωτικής μας ζωής, όπως στο θρήσκευμα, στις πολιτικές πεποιθήσεις, στην υγεία ή στην ερωτική μας ζωή. Είναι εύκολο να δει κανείς ότι τα προσωπικά δεδομένα είναι άμεσα συνυφασμένα με την ιδιωτική μας ζωή. Αρκεί να αναλογιστούμε ότι για όλους μας υπάρχουν πληροφορίες που δεν θα θέλαμε να μοιραστούμε με άλλους ανθρώπους (όχι απαραίτητα επειδή πρέπει να τις κρατήσουμε κρυφές, αλλά επειδή, με απλά λόγια, αποτελούν αποκλειστικά προσωπική μας υπόθεση). Κι αυτό γιατί δεν ξέρουμε ποτέ πώς θα χρησιμοποιηθούν οι ιδιωτικές μας πληροφορίες αν βρεθούν σε λάθος χέρια. Διαφυλάσσοντας λοιπόν τα προσωπικά μας δεδομένα προστατεύουμε την ιδιωτικότητά μας. Δεν πρέπει επίσης να ξεχνάμε πως ό,τι δημοσιεύουμε στο Διαδίκτυο είναι πολύ δύσκολο να διαγραφεί πλήρως («τα γραπτά μένουν») και δεν είναι απίθανο να δημοσιεύονται σε ιστοσελίδες που δεν έχουμε φανταστεί ποτέ…
Στην Ελλάδα, ο πρώτος νόμος που ψηφίστηκε για την προστασία των προσωπικών δεδομένων ήταν το 1997 και μέχρι σήμερα, σε ένα διάστημα 16 ετών, βρίσκονται σε ισχύ οι ακόλουθοι πέντε νόμοι:
- Νόμος 2472/1997 Προστασία του ατόμου από την επεξεργασία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα.
- Νόμος 3471/2006 Προστασία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα και της ιδιωτικής ζωής στον τομέα των ηλεκτρονικών επικοινωνιών.
- Νόμος 3783/2009 Ταυτοποίηση των κατόχων και χρηστών εξοπλισμού και υπηρεσιών κινητής τεχνολογίας και άλλες διατάξεις.
- Νόμος 3917/2011 Διατήρηση δεδομένων που παράγονται ή υποβάλλονται σε επεξεργασία σε συνάρτηση με την παροχή διαθέσιμων στο κοινό υπηρεσιών ηλεκτρονικών επικοινωνιών ή δημόσιων δικτύων επικοινωνιών, χρήση συστημάτων επιτήρησης με τη λήψη ή καταγραφή ήχου ή εικόνας σε δημόσιους χώρους και συναφείς διατάξεις.
- Νόμος 4070/2012 Ρυθμίσεις Ηλεκτρονικών Επικοινωνιών, Μεταφορών, Δημοσίων Έργων και άλλες διατάξεις.
Στην Ευρώπη ακόμα δεν υπάρχει καινούρια νομοθεσία που να κατοχυρώνει την προστασία των προσωπικών μας δεδομένων, ύστερα από τους νέους κανόνες που θέσπισε η Google. Να θυμίσουμε ότι, την άνοιξη του 2012, η διαδικτυακή εταιρεία Google απλοποίησε τους όρους προστασίας της ιδιωτικότητας του χρήστη στις υπηρεσίες της. Συγκεκριμένα, οι νέοι κανόνες που θέσπισε ο κολοσσός των ηλεκτρονικών αναζητήσεων επιτρέπουν να διαμοιράζονται τα προσωπικά δεδομένα, που έτσι κι αλλιώς συλλέγονται από τις υπηρεσίες της Google, σε όλες τις υπόλοιπες πλατφόρμες της εταιρείας: στον ιστότοπο αναπαραγωγής βίντεο YouTube, στο ηλεκτρονικό ταχυδρομείο Gmail, στο κοινωνικό δίκτυο Google+ και στον ιστότοπο Blogger, ο οποίος φιλοξενεί τα ιστολόγια με την κατάληξη «blogspot.com». Και όλα αυτά προστέθηκαν σε ένα ήδη βεβαρημένο παρελθόν της εταιρείας, η οποία τα προηγούμενα χρόνια, μέσω ενός προγράμματος street view, κατάφερε να συγκεντρώσει τα δεδομένα wifi διαφόρων χρηστών και ενώ οδηγήθηκε ενώπιον των αρμόδιων Αρχών προστασίας προσωπικών δεδομένων σε διάφορα κράτη, η αντιμετώπιση δεν ήταν η ίδια…Ενώ η Γερμανία επέβαλε στη Google μερικά εκατομμύρια ευρώ πρόστιμο, στην Αγγλία δεν επιβλήθηκε κανένα πρόστιμο, αφού δεν θεωρήθηκε ότι υπήρξε καμία είδους παραβίαση!
Άραγε, η διαφορά ανάμεσα στην έννοια «κοινωνική δικτύωση» και τη Google, που διατηρεί μονοπωλιακά το δικαίωμά μας σε αυτού του είδους την κοινωνική επικοινωνία, θα επηρεάσει την Ευρωπαϊκή Ένωση στο να θεσπίσει ένα νέο και πιο αυστηρό πλαίσιο προστασίας προσωπικών δεδομένων;
Γιατί το Διαδίκτυο (παρά τα αναμφισβήτητα πλεονεκτήματά του) αυξάνει, εκ φύσεως, τους κινδύνους παράνομης επεξεργασίας τους. Επομένως, η πλήρης ευαισθητοποίησή μας γύρω από τα προσωπικά δεδομένα είναι το πρώτο, πολύ σημαντικό, βήμα προς αυτήν την κατεύθυνση. Ακριβώς γιατί τα προσωπικά μας δεδομένα είναι ένα αγαθό που πρέπει να διαφυλάσσουμε και να μην υποτιμούμε την αξία του.
Πηγή:
«Προσωπικά δεδομένα και Διαδίκτυο», Κ. Λιμνιώτης, Α. Μπούρκα, Γ. Παναγοπούλου, Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα
«Προσωπικα δεδομένα, προστατεύονται;» Κωνσταντίνος Ν. Πιάγκος, Νομικός Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Αθηνών