Γράφει η Νατάσα Στάμου
Δημοσιογράφος
Η προώθηση μορφών συμμετοχικής δημοκρατίας, η ανάπτυξη διαβουλευτικών διαδικασιών και η αναζήτηση συμμάχων και συμμαχιών ως εργαλεία και κατευθύνσεις για την αντιμετώπιση των συσσωρευμένων και ολοένα εντεινόμενων προβλημάτων στην Αθήνα.
(Ανήλικη) πορνεία. Διακίνηση ναρκωτικών. Χρήστες -έφηβοι, ακόμη και παιδιά- κείτονται κατά δεκάδες στα πεζοδρόμια και τις πλατείες. Ένοπλες ληστείες και κλοπές. Εγκληματικότητα. Βιασμοί και ξυλοδαρμοί. Παρουσία και εκμετάλλευση μεταναστών. (Νεο)άστεγοι και άποροι.
Παραεμπόριο. Λιγοστοί χώροι πρασίνου, κι αυτοί κακοσυντηρημένοι τις περισσότερες φορές. Ρύπανση. Κυκλοφοριακό κομφούζιο. Εγκαταλελειμμένα κτήρια, σχεδόν στοιχειωμένα.
Η Αθήνα βρίσκεται σε πολύπλευρη κρίση εδώ και πολλά χρόνια
Κάθε λίγο βλέπουν το φως της δημοσιότητας εκθέσεις – βόμβες, καταγγελτικές απόψεις φορέων, ιδιαιτέρως συναισθηματικά φορτισμένες ιστορίες ατόμων που διαβιούν στο κοινωνικό ή οικονομικό περιθώριο, αλλά και αποσπασματικές δράσεις κρατικών οργανισμών και μεμονωμένες πρωτοβουλίες φορέων κ.ά. για την κατάσταση που επικρατεί στο κέντρο της Αθήνας, αλλά και γενικότερα σε ολόκληρη την πόλη.
Οι συνθήκες είναι λίγο ως πολύ γνωστές. Οι εικόνες ειδικότερα, είναι οικείες στους περιπατητές, τους επισκέπτες και κυρίως τους εργαζόμενους και τους κατοίκους της πρωτεύουσας. Οι κίνδυνοι για τη δημόσια υγεία και ασφάλεια, την κοινωνική ειρήνη και συνοχή, οι οποίοι ελλοχεύουν από το πραγματικά εκρηκτικό μείγμα που απλώνεται στην Αθήνα, είναι εν πολλοίς ορατοί και χιλιοειπωμένοι. Και βέβαια, εντείνονται όσο βαθαίνει η «περιβόητη» οικονομική κρίση.
Το ίδιο γνωστές είναι και οι βασικές αιτίες για τα πολυετή και πολυσύνθετα προβλήματα της πρωτεύουσας. Τα τελευταία, συνιστούν συνέπειες μίας αναποτελεσματικής, σε πολλές περιπτώσεις, κεντρικής πολιτικής, απότοκους της σπατάλης ή κακοδιαχείρισης διαθέσιμων ανθρώπινων και οικονομικών πόρων, του πελατειακού συστήματος, της πολυνομίας και της αδιαφάνειας.
Νέες συμπράξεις
Είναι πλέον σαφές ότι οι διαπιστώσεις και οι απλές πληροφορίες δεν αρκούν. Σειρά έχουν οι δράσεις. Η ανάληψή τους, όμως, δε μπορεί να αποτελεί ευθύνη μονάχα ενός φορέα, μίας κίνησης πολιτών ή ενός Υπουργείου. Ούτε, επίσης, μπορεί να χαθεί στις συνεχείς αλληλεπικαλύψεις και συναρμοδιότητες φορέων, οι οποίες αποτελούν μία από τις χρόνιες παθογένειες του κρατικού διοικητικού συστήματος.
Σήμερα περισσότερο από ποτέ, είναι ανάγκη να αναπτυχθούν νέες συμπράξεις, νέες συνέργειες που θα οδηγήσουν σε απτά αποτελέσματα. Η καλλιέργεια ουσιαστικής και όχι τυπικής συνεργασίας ανάμεσα στα μέλη της Κοινωνίας των Πολιτών και τους φορείς, κατ’ αρχήν της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, εκτιμάται ότι μπορεί να υπερπηδήσει χρονίζουσες αγκυλώσεις της δημόσιας διοίκησης και να επιφέρει άμεσες αλλαγές στην καθημερινότητα των ατόμων και της πόλης.
Σε αυτό το πλαίσιο, η διαρκής διαβούλευση και η συνεχής αναζήτηση συμμάχων και συμμαχιών σε συνδυασμό με ένα κατά το δυνατό συντονισμένο και ολοκληρωμένο σχεδιασμό σε τοπικό επίπεδο μπορεί να βοηθήσει καταλυτικά προς την ανατροπή της υπάρχουσας αρνητικής εικόνας που φέρει η Αθήνα.
Διαβούλευση
Διάλογος στη βάση: ανάμεσα στους πολίτες, ανάμεσα στις οργανώσεις της Κοινωνίας των Πολιτών, ανάμεσα στους προαναφερόμενους και την Τοπική Αυτοδιοίκηση. Για κάθε ζήτημα που τους ενδιαφέρει και ειδικά για όσα κρίνονται ως φλέγοντα.
Μέσω της διαδικασίας της διαβούλευσης, αξιοποιείται η γνώση και η εμπειρία όλων και ειδικά των πολιτών που αντιμετωπίζουν καθημερινά κάποιο συγκεκριμένο πρόβλημα και ως εκ τούτου είναι πολλές φορές σε θέση να εκφράσουν σκέψεις και προτάσεις για την αντιμετώπισή του. Αξιοποιούνται δε οι έρευνες, οι παρεμβάσεις και η συνολική εμπειρία των Οργανώσεων της Κοινωνίας των Πολιτών, αλλά και των επαγγελματικών, κοινωνικών ή άλλων φορέων, σε κάθε τομέα που αφορά στις δράσεις που αναπτύσσουν. Ταυτόχρονα, δίδεται έμφαση στην (αντι)παράθεση επιχειρημάτων στο πλαίσιο λεπτομερούς και σε βάθος διερεύνησης κάθε εξεταζόμενου ζητήματος.
Η ανάπτυξη διαβουλευτικής κουλτούρας που μοιάζει να βρίσκεται ακόμη στα σπάργανα, αν και βρισκόμαστε στη χώρα που καθιέρωσε την έννοια του διαλόγου, θα συμβάλλει στη διαμόρφωση μίας νέας ατζέντας για το δημόσιο διάλογο, δομημένης από τα κάτω, από τη βάση δηλαδή, της ιεραρχίας της Πολιτείας.
Η αναζήτηση άμεσων και υλοποιήσιμων αποφάσεων προς όφελος πάντοτε του δημόσιου συμφέροντος, δια της διαβουλευτικής διαδικασίας, συμβάλλει δε στην καλλιέργεια ενός ιδιαίτερου κλίματος που είναι βέβαιο ότι δύναται να επηρεάσει και τις κρατικές αποφάσεις σε κεντρικό επίπεδο.
Επισημαίνεται, ότι ορισμένα βήματα προς αυτή την κατεύθυνση έχουν ήδη γίνει σε επίπεδο Δήμων με την προβλεπόμενη από το σχετικό νόμο (Ν. 3463/2006, άρθρο 79, παρ. 1, εδ. στ΄) διαδικασία διαβούλευσης πριν την έκδοση Κανονιστικών Αποφάσεων. Εντούτοις, η διαδικασία αυτή εξαντλείται συχνά σε χωροταξικά ζητήματα, ενώ αποτελεί μάλλον ένα τυπικό στάδιο πριν την έκδοση μιας Απόφασης παρά ουσιαστική επεξεργασία των κατατεθειμένων -σε έντυπη μορφή- απόψεων.
Σε αυτή τη δύσκολη ιστορική καμπή που βρισκόμαστε, είναι πλέον απαραίτητο να γίνουν περισσότερα και πιο δυναμικά βήματα από αυτό. Η αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών επικοινωνίας και πληροφόρησης αποτελεί μία πρόκληση και συνάμα ενδιαφέρον εργαλείο προς αυτή την κατεύθυνση. Οι τεχνικές δυνατότητες και το και το κατάλληλο λογισμικό επιτρέπουν τη διεξαγωγή της διαβούλευσης με αμεσότερο, ευκολότερο και αποτελεσματικότερο τρόπο. Η αντιπαράθεση απόψεων, ιδεών και προτάσεων σε μια online διαδικασία επιτρέπει τη σαφήνεια και τη διαφάνεια, την άμεση αξιολόγηση και σύγκριση. Μπορεί, μάλιστα, να οδηγήσει και στο συνολικό σχεδιασμό μίας λύσης για ένα συγκεκριμένο ζήτημα σε επίπεδο Δήμου ή ακόμη και Νομού μέσω της διαδικτυακής ψηφοφορίας.
Αναζήτηση Συμμαχ(ι)ών
Για την ανατροπή των «κακώς κειμένων» δεν αρκούν οι προσπάθειες ενός και μοναδικού φορέα. Η αναζήτηση συνοδοιπόρων, συναγωνιστών και τελικά συνδρώντων μπορεί να αποφέρει καρπούς.
Προς αυτή την κατεύθυνση, μπορούν να αναζητηθούν άτομα και φορείς εντός κι εκτός συνόρων.
Για παράδειγμα, η ανάπτυξη συνεργασιών με άλλους Δήμους στα γεωγραφικά όρια της Ευρώπης με στόχο την ανταλλαγή πληροφοριών και εμπειριών για πολυσύνθετα και χρονίζοντα προβλήματα και φυσικά η διαρκής επικοινωνία με τα αρμόδια όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, δύναται να συμβάλλει προς αυτή την κατεύθυνση. Ταυτόχρονα, μπορεί να επιτρέψει τη διεκδίκηση οικονομικών πόρων μέσω αναπτυξιακών προγραμμάτων απευθείας από την Ε.Ε., δίχως τη χρονοβόρα -ως επί το πλείστον- μεσολάβηση της ελληνικής δημόσιας διοίκησης.
Στο εσωτερικό της χώρας, οι σύμμαχοι δεν είναι άλλοι από τους ίδιους τους πολίτες και τις ποικίλες συλλογικότητες στο πλαίσιο των οποίων δραστηριοποιούνται. Η μεταξύ τους συνεργασία μπορεί να οδηγήσει στην αναδιοργάνωση των ανθρώπινων πόρων (τόσο σε επίπεδο εργαζομένων του Δήμου, όσο και σε επίπεδο οργανώσεων) και κυρίως στην από κοινού ανάληψη δράσεων για το δημόσιο συμφέρον.
Ειδικότερα, αν αυτές οι δράσεις εντοπίζονται στους ευρύτερους τομείς της κοινωνικής οικονομίας και της πράσινης ανάπτυξης είναι δεδομένο ότι μπορούν να συμβάλλουν καταλυτικά στη διασφάλιση της κοινωνικής συνοχής και τη βελτίωση της ποιότητας ζωής των ατόμων που για όποιους λόγους βρέθηκαν στην Αθήνα.
Ήδη ένα ενθαρρυντικό βήμα έγινε. Η ίδια η ηλεκτρονική εφημερίδα «Social Activism Αθηνών» αποτελεί την εφαρμογή μίας εξαιρετικής σύμπραξης μεταξύ της Μ.Κ.Ε. «Ερύμανθος» και του Δήμου Αθηναίων, με σκοπό τη χρηστική ενημέρωση για θέματα αστικού περιβάλλοντος και ανθρωπιστικής δράσης. Ήδη δρομολογούνται και οι επόμενες συνέργειες σε θέματα κοινωνικού ακτιβισμού και κοινωνικής αλληλεγγύης. Σε αυτές τις προσπάθειες θα πρέπει να βρεθούν κι άλλοι σύμμαχοι. Θα πρέπει να βρεθούμε όλοι.
