Γράφει η Άντρη Γεωρνταμιλή
Επικοινωνία & Media
Δήμοι – δημότες – επιχειρήσεις: Μια επίκαιρη πρόκληση για τους ΟΤΑ
Κάνοντας μία ανασκόπηση στα όσα ελέχθησαν και όσα εφαρμόστηκαν αναφορικά με το «σχέδιο δράσης για το κέντρο της Αθήνας» μετά από μισό και πλέον έτος από την ανακοίνωσή του, φαίνεται πως ασχέτως πολιτικών επιλογών και πρακτικών με τις οποίες κανείς μπορεί λιγότερο ή περισσότερο να συμφωνεί ή να διαφωνεί, παραμένει ζωντανό ένα γενικότερο ερώτημα. Με ποιόν τρόπο η Τοπική Αυτοδιοίκηση θα μπορούσε να συμβάλλει στην επίλυση των προβλημάτων της πόλης και των κατοίκων της εμπλέκοντας και τους τελευταίους στις διαδικασίες διαβούλευσης, κάνοντας προσβάσιμη και «φιλική» την πληροφορία, μειώνοντας τη γραφειοκρατία και ρίχνοντας φως στις υπάρχουσες παρεχόμενες υπηρεσίες τις οποίες ο πολίτης έχει σήμερα ανάγκη περισσότερο από ποτέ.
Δεν έχουν περάσει, άλλωστε, πολλά χρόνια από τότε που η Ε.Ε. έδωσε κατευθύνσεις για την ψηφιακή σύγκλιση των κρατών-μελών και για την «ηλεκτρονική διακυβέρνηση». Το e-Government όπως αλλιώς λέγεται, ορίζεται επισήμως ως «η χρήση των τεχνολογιών των πληροφοριών και των επικοινωνιών (ΤΠΕ) στις δημόσιες διοικήσεις, σε συνδυασμό με οργανωτικές αλλαγές και νέες δεξιότητες του προσωπικού. Σκοπός είναι η βελτίωση των δημόσιων υπηρεσιών, καθώς και η ενίσχυση των δημοκρατικών διαδικασιών και των διαδικασιών στήριξης των δημόσιων πολιτικών»
(http://europa.eu/legislation_summaries/information_society/strategies/l24226b_el.htm)
Δεν παραβλέπουμε τα εμπόδια που παρουσιάζονται όπως η προσβασιμότητα και η εξοικείωση των χρηστών με μία σειρά ηλεκτρονικές συναλλαγές, όμως αναμφισβήτητα κάπως πρέπει να γίνει μία αρχή. Η παράλληλες δυνατότητες επικοινωνίας των Δήμων με τον πολίτη λειτουργούν απόλυτα ενισχυτικά για οικονομικά αδύναμους και κοινωνικά αποκλεισμένους συνανθρώπους μας, όπως για παράδειγμα, ο Κόμβος Αλληλοβοήθειας τον οποίο συντονίζει ο Δήμος της Αθήνας μέσω του πενταψήφιου αριθμού 15422. Όμως, θα ήταν χρήσιμο η ματιά μας να προχωρά και πιο μακριά, σε καινοτόμα και έξυπνα μοντέλα που θα βοηθήσουν μακροπρόθεσμα προς μία ευρύτερη αναμόρφωση του συστήματος.
Το επίπεδο ανάπτυξης ηλεκτρονικών υπηρεσιών στους ΟΤΑ
Στη μελέτη του κυρίου Ιωάννη Παπανικολάου που δημοσιεύτηκε το Σεπτέμβρη του του 2010, «Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση σε Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης Πρώτου Βαθμού», την οποία και φιλοδοξούμε να παρουσιάσουμε εκτενέστερα σε επόμενο φύλλο, φαίνεται ότι στην πλειοψηφία τους οι Δήμοι έχουν κάνει ήδη κάποια βήματα. Αυτά, όμως, περιορίζονται ακόμη στην ηλεκτρονική παρουσίαση του πληροφοριακού υλικού αναφορικά με υπηρεσίες και δομές και σε πολλές περιπτώσεις στην ανάρτηση κάποιων δικαιολογητικών ή αιτήσεων. Εάν η ηλεκτρονική διακυβέρνηση αποτελείται από τα στάδια της ηλεκτρονικής παροχής «πληροφοριακών», «επικοινωνιακών», των «διαδραστικών» και «συναλλακτικών» υπηρεσιών, εμείς βρισκόμαστε ακόμη στο δεύτερο στάδιο. Τα πιο σημαντικά οφέλη θα εξαχθούν στα επόμενα στάδια όταν και εφόσον γίνει το μεγάλο βήμα και από τους Δήμους που αποτελούν, λόγω της τοπικότητας, τα πιο συνεκτικά κύτταρα και κατ’ επέκταση οργανισμούς διοίκησης της κοινωνίας.
Το πρότυπο κατηγοριοποίησης ηλεκτρονικών υπηρεσιών της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
*Ο πίνακας είναι από την μελέτη του κ. Ιωάννη Παπανικολάου που δημοσιεύτηκε τον Σεπτέμβρη του 2010, «Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση σε Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης Α’ Βαθμού», σελ. 43
Τα οφέλη για το Δήμο, τις επιχειρήσεις και τους πολίτες
Ο Δήμος της Αθήνας και γενικότερα η Οργανισμοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης που έχουν πιο άμεση επαφή με τον πολίτη συγκριτικά με τις υπόλοιπες διοικητικές υπηρεσίες του κράτους είναι βέβαιο ότι μπορούν όχι μονάχα να κάνουν βήματα, αλλά άλματα προς μία βέλτιστη διαχείριση των ανθρώπινων πόρων και της γνώσης. Τα οφέλη θα είναι πολλά και πολυεπίπεδα. Μέσα από αυτού του είδους την αναδιάρθρωση, το ανθρώπινο δυναμικό των ΟΤΑ θα έχει τη δυνατότητα να εκπαιδευτεί (να αποκτήσει γνώση που αποτελεί κεφάλαιο και δύναμη και για τον ίδιο τον εργαζόμενο προς πάσα χρήση) και να εργαστεί σε σύγχρονα μοντέλα διοίκησης και επικοινωνίας. Η χρήση λογισμικών, όπως είναι για παράδειγμα το πρότυπο «ΤΕΔΚHΜΑ» που είχε υλοποιηθεί από την ΚτΠ ΑΕ, την Ειδική Υπηρεσία Διαχείρισης (ΕΥΔ) και το ΥΠΕΣΔΔΑ για τους Δήμους του Νομού Ημαθίας, καθώς και πιο εκσυγχρονισμένες πλατφόρμες, θα μπορούσαν σε μικρό βάθος χρόνου να αξιοποιηθούν κατάλληλα προς την κατεύθυνση της δημιουργίας λιγότερο κοστοβόρων και χρονοβόρων διαδικασιών του δημοσίου τομέα κατά τη συναλλαγή του με τον πολίτη και τις επιχειρήσεις.
Ο περιορισμός της γραφειοκρατίας, το μοίρασμα της πληροφορίας, η γρήγορη συναλλαγή και η αλληλεπίδραση με τον πολίτη αλλά και η άμεση διευθέτηση ζητημάτων αποτελούν σαφώς βασικό σημείο βελτιστοποίησης της διαδικασίας παροχής υπηρεσιών και μια απαρχή της σταδιακής αναθεώρηση του ίδιου του διοικητικού συστήματος, πράγμα για το οποίο επιβάλλεται να υπάρξει σαφώς και βούληση. Οι Δήμοι ως πρωτοβάθμιοι αυτοδιοικητικοί οργανισμοί θα μπορούσαν να συμβάλλουν τα μέγιστα σε αυτή την προσπάθεια διαμορφώνοντας την πολυπόθητη νέα σχέση με τον πολίτη ο οποίος εδώ και δεκαετίες αφενός νιώθει ότι δεν ακούγεται και αφετέρου έχοντας ταλαιπωρηθεί μετακινούμενος από γκισέ σε γκισέ, όροφο, και υπηρεσία για μια απλή διευθέτηση θεωρεί σήμερα «εχθρικό πεδίο» τις δημόσιες υπηρεσίες. Για τα παραπάνω, τα κατάλληλα συστήματα ηλεκτρονικής διακυβέρνησης αφορούν δικτύωση για την παροχή υπηρεσιών στο κοινό, για την προσφορά υπηρεσιών στις επιχειρήσεις και για την συνεργασία υπηρεσιών μεταξύ των δημόσιων αρχών.
(http://europa.eu/legislation_summaries/information_society/strategies/l24226b_el.htm).
Πέρα από τις νομοθεσίες για το e–government, ας δούμε και την πρακτικότητα τους. Πόσο δύσκολο είναι για άτομα κοινωνικά αποκλεισμένα να φτάσουν στην πληροφορία σχετικά με νέα τεχνογνωσία αλλά και για τις διοικητικές διαδικασίες που απαιτούνται προκειμένου να κάνει ένα βιώσιμο επιχειρηματικό βήμα βασισμένο σε νέες ωφέλιμες πρακτικές. Πώς θα αποτραπεί η αναπαραγωγή της συντηρητικής νοοτροπίας του Έλληνα με τα κοντόφθαλμα, πρόσκαιρου, οικονομικού και μόνο, κέρδους επιχειρηματικά κατορθώματα αν δεν διαχυθεί η γνώση και η καινοτομία με τη βοήθεια της τεχνολογίας και των νέων μέσων; Πώς θα μπορέσει το αποκλεισμένο από την παραγωγή πλέον κομμάτι της νεολαίας να γνωρίσει και να πιστέψει σε μοντέλα κοινωνικής οικονομίας, ώστε η προσφορά προς αυτούς να μην είναι επιδόματα – ασπιρίνες, αλλά μία συμβουλή για αυτοθεραπεία; Πόσο πολύτιμη θα ήταν η βοήθεια της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και πόσο πιο μπροστά από το δυσκίνητο κεντρικό κρατικό μηχανισμό θα μπορούσε να βρεθεί;
Ίσως το ζήτημα που πρέπει να τεθεί, λοιπόν, δεν είναι απαραίτητα τα πρόσωπα που διοικούν ή το «υπεράριθμο» προσωπικό. Οι πολιτικές και οι στόχοι είναι σαφώς πρωτεύουσας σημασίας. Για τη χάραξη τους όμως, η ηλεκτρονική διαβούλευση με την Κοινωνία των Πολιτών, «με τους πολλούς» θα ήταν κάτι παραπάνω από απαραίτητη και για το ίδιο το πολιτικό προσωπικό που συχνά βρίσκεται απομονωμένο σε γραφεία και συσκέψεις. Τέλος, πλάι σε αυτά, η αξιοποίησή της τεχνολογίας θα μπορούσε να επιταχύνει τις διαδικασίες για την ορθότερη διαχείριση ανθρώπινων πόρων, μεταξύ των οποίων είναι και πολλοί επιστήμονες αλλά και γενικότερα ανθρώπινο δυναμικό με μυαλά ανοιχτά σε νέες μορφές και συστήματα παραγωγής και ανάπτυξης, άνθρωποι που βρίσκονται ως στατιστικά νούμερα στα αζήτητα των λιστών του ΟΑΕΔ ή με μία βαλίτσα στο χέρι.
Πηγές: