Γράφει ο Φώτης Παπαϊωάννου,
Κοινωνιολόγος
Οι δράσεις που αφορούν το περιβάλλον μαζί με τις κοινωνικές –το αντικείμενο και των εκδόσεων oikopress και social activism, της συγκρότησης κοινωνικού κεφαλαίου από ιδίους πόρους και της επέκτασης της κοινωνικής οικονομίας- είναι σημαντικό ζητούμενο στην εποχή μας. Πόσο σπουδαίο και όμορφο είναι όταν μπορούν να συνδυάζονται και τα δύο;
Ένας τέτοιος παραδειγματικός συνδυασμός που αφορά δράσεις κοινωνικής επανένταξης και αντίστοιχων περιβαλλοντικών γίνεται από τις ανά την Ελλάδα δομές του ΚΕΘΕΑ(Κέντρο Θεραπείας Εξαρτημένων Ατόμων), κάποιες από τις οποίες θα παραθέσουμε εδώ, με την προσδοκία να γίνουν γνωστές, να εξαπλωθούν και να βοηθηθούν και να βρουν μιμητές ή τα χαρακτηριστικά τους να εφαρμοστούν στις οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών. Μπορούν, ακόμη, να βρουν κοινά πεδία εφαρμογής και συνεργασίας και διάδοσης των καλών πρακτικών.
Τα προγράμματα των κοινοτήτων του ΚΕΘΕΑ διακρίνει η φιλοσοφία της αυτοδιαχείρισης μέσω της κοινωνικής επανένταξης των μελών τους, χρησιμοποιώντας για το σκοπό αυτό την συμμετοχή τους σε δράσεις οικολογικές και περιβαλλοντικές στον χώρο τους. Έτσι, στην Καλαμάτα, στο θεραπευτικό πρόγραμμα Κύτταρο,-το μεγαλύτερο στην Ελλάδα που παρέχει δωρεάν απεξάρτηση με “στεγνά προγράμματα”-, σε συνεργασία με το ΤΕΙ Φυτικής Παραγωγής και τον εναλλακτικό συνεταιρισμό, το «Πελίτι», που έχει στόχο την διατήρηση και την διάδοση της χρήσης των ντόπιων καλλιεργειών έχει δημιουργηθεί ειδική ομάδα αγροτική που καλλιεργεί ντομάτες, μελιτζάνες, πιπεριές, ενώ μαζεύονται και ελιές από τον ελαιώνα της κοινότητας. Τελευταία μάλιστα, διαμορφώνεται από τα μέλη ένας πορτοκαλεώνας που είχε αφεθεί παραμελημένος-το “κοσκινάκι τους”, όπως οι ίδιοι το λένε-, κλαδεύοντας πολλά δέντρα (πάνω από 100), φτιάχνοντας από το ξύλο τους καυσόξυλα και τροφοδοτώντας με αυτά άλλες κοινότητες, ενώ θα παράγουν και πορτοκάλι-μαρμελάδα!
Στην Λάρισα, στη θεραπευτική κοινότητα Έξοδος του ΚΕΘΕΑ-που διανύει πλέον 23 χρόνια λειτουργίας-, τα μέλη της έχουν δημιουργήσει θερμοκήπιο 300τ.μ. όπου καλλιεργούνται κυρίως ντομάτες και άλλα οπωροκηπευτικά χωρίς την χρήση χημικών λιπασμάτων. Την προηγούμενη χρονιά παράχθηκαν περίπου 1.500 κιλά ντομάτας, πολλά από τα οποία διατέθηκαν δωρεάν στο Κοινωνικό Παντοπωλείο της Λάρισας και στο τοπικό γηροκομείο. Ακόμη, πρόσφατα τα μέλη δημιούργησαν με την φροντίδα τους κοτέτσι που θα θρέψει 30 κότες και 3 κόκκορες, των οποίων η παραγωγή» σε αυγά θα καλύπτει τις ανάγκες των μελών μόνο και δεν θα σφαγούν, αφού η αποστροφή προς οποιουδήποτε είδους βία πρέπει να αποτελεί φιλοσοφία για κάθε θεραπευτικό πρόγραμμα, κατά τους υπευθύνους του προγράμματος.
Τα μέλη της κοινότητας Ιθάκη στην Θεσσαλονίκη καλλιεργούν σε μία έκταση 130 στρεμμάτων μαρούλι, ντομάτες και άλλα κηπευτικά προϊόντα, ενώ διατηρείται και αγρόκτημα με μηλιές και αχλαδιές., στο οποίο τα μέλη του προγράμματος που βρίσκονται στο στάδιο της κοινωνικής επανένταξης απασχολούνται για δύο πεντάμηνα με ασφάλιση και κανονική αμοιβή, έχοντας την δυνατότητα να αποκτήσουν εργασιακή εμπειρία. Το αγρόκτημα, όπως δηλώνεται από τους υπευθύνους του προγράμματος, είναι πιστοποιημένο ως βιολογικό αγρόκτημα!
Επίσης, διατηρείται από την εργασία των μελών της η κοινότητας ξυλουργείο, το οποίο καλύπτει τις ανάγκες της σε έπιπλα και κατασκευαστικά υλικά για χρήση εντός του πλαισίου και των δομών της.
Στο Ηράκλειο Κρήτης, στο πρόγραμμα «Αριάδνη», η βασική παραγωγή της κοινότητας είναι το λάδι και μάλιστα βιολογικό, από τα μέλη της που βρίσκονται στο στάδιο της επανένταξης. Τα τελευταία, λοιπόν, αφού παρακολουθούν προγράμματα κατάρτισης στις βιολογικές καλλιέργειες καλλιεργούν 74 ρίζες σε 14 στρέμματα γης, ενώ είναι ήδη στο στάδιο του προγραμματισμού σε συνεργασία με τον Δήμο Ηρακλείου η δημιουργία κοινωνικών λαχανόκηπων, τα οποία θα υπάγονται στη δικαιοδοσία του προγράμματος και θα εξυπηρετούνται από αυτό. Πρόσφατα δημιουργήθηκε και κοτέτσι που αριθμεί 20 κότες εντός του χώρου του προγράμματος «Αριάδνη».
Στην Ραφήνα, διατηρούνται από τα μέλη της εναλλακτικής κοινότητας λαχανόκηποι, των οποίων τα προϊόντα παράγονται με οικολογικές μεθόδους για να καλύψουν τις ανάγκες των μελών της κοινότητας, με βάση την αρχή της αυτοδιαχείρισης. Τα μέλη της, επίσης, ασχολούνται με την δημιουργία οργανικού κομπόστ, το οποίο στην συνέχεια ενεργεί σαν φυτικό λίπασμα για τα παραγόμενα λαχανικά ή φρούτα. Επίσης, στους κόλπους της κοινότητας-και με την συνεργασία της Οικολογικής Εταιρείας Ανακύκλωσης στα πλαίσια του Ευρωπαϊκού Προγράμματος κατάρτισης στην «Εκπαίδευση στην διαχείριση Αστικών Αποβλήτων» που υλοποιήθηκε από το ΕΚΚΕΕ ΚΕΘΕΑ Παρέμβαση το 2006,άρχισαν οι πρώτες προσπάθειες οικιακής κομποστοποίησης που επιδιώχτηκε να εξελιχθούν ώστε μέσα από το ολοκληρωμένο σύστημα κομποστοποίησης να επιτυγχάνεται γενική διαχείριση των πράσινων αποβλήτων της κοινότητας,-από πολλούς ειδικούς κάδους από ξύλο δημιουργημένους και τοποθετημένους από τα ίδια τα μέλη- , που προέρχονται από τους καθαρισμούς των καλλιεργειών, της γης και του μαγειρέματος, ενώ ανατροφοδοτούνται φυσικά και οικολογικά και με παραγωγή λιπάσματος, αλλά και από την κομποστοποίηση οι παραγόμενες καλλιέργειες.
Το «ΚΕΘΕΑ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ» συνεργάζεται με εταιρεία ανακύκλωσης λαδιού με στόχο την ανακύκλωση των μαγειρεμένων λαδιών από την κουζίνα της Εναλλακτικής Κοινότητας, ενώ σε όλους τους χώρους του προγράμματος «ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ» ανακυκλώνονται χαρτιά, γυαλιά, πλαστικά, κ.α., σε ειδικούς κάδους.
Στην προσπάθεια του φορέα για την εμπέδωση της περιβαλλοντικής ευαισθητοποίησης το ΚΕΘΕΑ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ πραγματοποίησε συνεργασίες και υποστηρίχθηκε από περιβαλλοντικούς φορείς και οικολογικές οργανώσεις, όπως:
– η Οικολογική Εταιρεία Ανακύκλωσης
– η Ελληνική Οικολογική Εταιρεία
– η WWF Hellas
– το Ελληνικό Κέντρο Περίθαλψης Αγρίων Ζώων
– η Μαραθώνιος Αναπτυξιακή
– το Μουσείο Γουλανδρή – Κέντρο ΓΑΙΑ
– το Πάρκο Περιβαλλοντολογικής Ευαισθητοποίησης Αντώνης Τρίτσης
– ΑΦΗΣ
– REVIVE
– η Κλίμακα (ΜΚΟ)
