Γράφει η Αναστασία Πρίφτη
Κοινωνική Ανθρωπολόγος
Η συμβολή της ανθρωπολογίας στη μελέτη και την κατανόηση της εμφάνισης και της βιοκοινωνικής προσαρμογής του ανθρώπου στο περιβάλλον του είναι καθοριστική και πλέον, μπορεί να πει κανείς, αδιαμφισβήτητη. Στην Ελλάδα, το δύσκολο τούτο αγώνα της αναγνώρισης της ανθρωπολογίας δίνει εδώ και χρόνια η Ανθρωπολογική Εταιρεία Ελλάδος (Α.Ε.Ε.) και ο ιδρυτής της Δρ. Άρης Πουλιανός. Τόσο το έργο της Α.Ε.Ε. όσο και ο ρόλος του ιδρυτή της, Άρη Πουλιανού, παρουσιάστηκαν σύντομα σε προηγούμενα άρθρα. Στο παρόν άρθρο, στόχος είναι η παρουσίαση των βασικών πορισμάτων – μηνυμάτων που εμπεριέχονται στη διδακτορική διατριβή του Άρη Πουλιανού με τίτλο: «Η προέλευση των Ελλήνων».
Το έργο «Η προέλευση των Ελλήνων» αναφέρεται στο παρελθόν και καταφέρνει να είναι πάντα επίκαιρο, καθώς αποσαφηνίζει πτυχές του παρόντος, οι οποίες αρκετές φορές έχουν διαστρεβλωθεί σε μία προσπάθεια ελέγχου του μέλλοντος της ανθρωπότητας. Τα πορίσματα στα οποία καταλήγει ο Δρ. Α. Πουλιανός είναι εντυπωσιακά τόσο για την εποχή (δεκαετία ‘60) όσο και για σήμερα. Ειδικά σήμερα, που η ανθρωπότητα κινείται σε ένα διαρκώς μεταβαλλόμενο κοινωνικά, πολιτισμικά και οικονομικά περιβάλλον, η διαπίστωση του Δρα Α. Πουλιανού ότι δεν υπάρχουν ανώτερα και κατώτερα όντα αλλά ευνοϊκές ή δυσμενείς γι’ αυτά συνθήκες προσαρμογής στο περιβάλλον, αποτελεί τη βάση για την καλλιέργεια, των τόσο επιθυμητών, σχέσεων αλληλοσεβασμού και αλληλοϋποστήριξης μεταξύ των ανθρώπων.
Σήμερα περισσότερο από ποτέ, όπως υποστηρίζει ο Άρης Πουλιανός, η ανθρωπότητα έχει ανάγκη τη συνεργασία και τη συμβολή όλων των ανθρώπινων ομάδων, για την αντιμετώπιση των φλεγόντων οικολογικών και βιοκοινωνικών προβλημάτων του πλανήτη, σε μία εντελώς νέα αντίληψη αλληλοσεβασμού και αλληλοκατανόησης μεταξύ των ανθρώπων. Στο πλαίσιο αυτό, η μελέτη του παρελθόντος βοηθά στην κατανόηση του παρόντος και το παρόν υποστηρίζει τις ενέργειες που πραγματοποιούνται για το μέλλον της ανθρωπότητας.
Η διδακτορική διατριβή του Δρα Α. Πουλιανού εκπονήθηκε στο Πανεπιστήμιο της Μόσχας υπό την επίβλεψη του διάσημου καθηγητή ανθρωπολογίας Γ. Φ. Ντεμπέτς. H έρευνα στηρίχθηκε στη μελέτη 70 ανθρωπολογικών γνωρισμάτων 3.000 περίπου Ελλήνων πολιτικών προσφύγων του 1949 στην τέως Σοβιετική Ένωση. Τα γνωρίσματα αυτά (π.χ. ύψος σώματος, πλάτος προσώπου, χρώμα δέρματος, σχήμα ματιών), αντανακλούν με τη σειρά τους τις δομές των γονιδίων και του DNA. Η στατιστική επεξεργασία, σε συνδυασμό με τη γεωγραφική τους κατανομή, απέδειξε μαθηματικά την ακατάπαυστη βιολογική συνέχεια των Ελλήνων σε όλη τη διάρκεια της ιστορικής και προϊστορικής εποχής, που ανάγεται, τουλάχιστον, στη Μεσολιθική και Άνω Παλαιολιθική περίοδο (30.000 χρόνια). Επίσης, η ιστορική συνέχεια αποδεικνύεται από τη σύγκριση των μετρήσεων των σύγχρονων κατοίκων με αυτές των αρχαίων και προϊστορικών κρανίων της Ελλάδας, οι οποίες στατιστικά δεν παρουσιάζουν διαφορές. Έτσι, παρά τις κατά καιρούς επιδράσεις και περιορισμένες (κυρίως εσωτερικές) μετακινήσεις πληθυσμών, με την ανθρωπολογική έρευνα έγινε φανερό ότι ο πληθυσμός της Ελλάδας έμεινε ουσιαστικά αναλλοίωτος και ότι οι σύγχρονοι Έλληνες είναι απόγονοι των αρχαίων φύλων που κατοικούσαν στην ελληνική χερσόνησο.
Μετά από δεκατρείς διαδοχικές εκδόσεις της παραπάνω διατριβής (από το 1961 έως και το 2008) εμπλουτισμένες συνεχώς με νεότερα δεδομένα πάνω στην ανθρωπολογική – εθνογενετική μελέτη των Ελλήνων, ο Άρης Πουλιανός υποστηρίζει με βεβαιότητα, πλέον, ότι η ανθρωπότητα πρωτοεμφανίζεται στη γη απ’ όπου και εξαπλώνεται στην υπόλοιπη οικουμένη, στη Νοτιοανατολική άκρη της Ευρώπης, στη λεκάνη του Αιγαίου. Η ανακάλυψη του Αρχανθρώπου, το 1960, στο Σπήλαιο των Πετραλώνων Χαλκιδικής αποτελεί στην ουσία την ανακάλυψη του αρχαιότερου δείγματος παρουσίας ανθρώπου στον Ελλαδικό χώρο.
Το ενδιαφέρον που έδειξαν εξαρχής για την «Προέλευση των Ελλήνων», τόσο ο Τύπος όσο και ο επιστημονικός κόσμος, ήταν έντονο, χωρίς ωστόσο να λείπουν οι σκόπιμες και συστηματικές προσπάθειες οι οποίες έγιναν δυστυχώς στη χώρα μας, ώστενα παραγκωνιστεί το έργο και οι ανακαλύψεις του Δρα Α. Πουλιανού.
Από το σύνολο των επιστημονικών κριτικών στο έργο του Άρη Πουλιανού, υπογραμμίζεται η άποψη του παγκοσμίου φήμης ανθρωπολόγου του πανεπιστημίου της Μόσχας δόκτωρ Ι. Ι. Ρογκίνσκυ, ο οποίος μεταξύ άλλων υποστηρίζει ότι «πρέπει να σημειωθεί ότι σ’ αυτή την εργασία βρίσκει τη θέση της και η κριτική των ρατσιστικών κατασκευασμάτων σχετικώς με τη γένεση του αρχαίου πολιτισμού της Ελλάδας». (Σημ.: Εννοούνται οι ρατσιστικές θεωρίες που υποστηρίζουν ότι οι σύγχρονοι Έλληνες δεν είναι απόγονοι των αρχαίων και ότι αυτός είναι ο λόγος που ο πολιτισμός τους σήμερα υπολείπεται των αναπτυγμένων χωρών. Αντίθετα, πέραν του ανεδαφικού συσχετισμού -αν για παράδειγμα συγκριθούν οι παραδόσεις- η επιστημονική διαπίστωση για τη βιολογική συνέχεια των Ελλήνων αποδεικνύει για άλλη μία φορά ότι είναι κυρίως οι γεωγραφικές και κοινωνικοιστορικές συνθήκες οι οποίες διαμορφώνουν το πολιτισμικό επίπεδο ενός λαού).
Είναι γεγονός, όπως υποστηρίζει ο Δρ Α. Πουλιανός στο έργο του, ότι σε όλη την ιστορία της ανθρωπότητας, οι φυλές διαρκώς διασταυρώνονταν μεταξύ τους. Αλλά οι φυλετικοί τύποι ή τα υπολείμματα των φυλετικών τύπων που εμπεριέχονται στις εθνικές ή τις εθνογραφικές ομάδες θα υπάρχουν ακόμη για αρκετό χρονικό διάστημα, μιας και τα φυλετικά χαρακτηριστικά είναι πολύ πιο συντηρητικά και εξελίσσονται με πολύ πιο βραδύ ρυθμό από τα κοινωνικά. Η σύγχρονη ανθρωπολογία αρνείται ότι η ανάπτυξη των εθνικών πολιτισμών και γλωσσών εξαρτάται αιτιακά από τη ράτσα. Πολύ συχνά, τα έθνη αποτελούνται από διάφορες φυλές, όπως και μία φυλή μπορεί να αποτελεί συστατικό στοιχείο διαφόρων εθνών. Καθαρόαιμοι λαοί δεν υπήρχαν ούτε και στο μακρινό παρελθόν. Έτσι και οι Έλληνες δεν ήταν, από φυλετικής – ανθρωπολογικής άποψης, ένας λαός (Πουλιανός Α., 2004, σελ.33-34).
Η χρησιμότητα των παραπάνω πορισμάτων είναι σημαντική καθώς ο σύγχρονος άνθρωπος συνυπάρχει, συνδιαλέγεται και συμπράττει με πολλούς και διαφορετικούς ανθρώπους. Ο σεβασμός και η κατανόηση των αναγκών και των δυνατοτήτων κάθε διαφορετικού ανθρώπου είναι απαραίτητοι όροι, για την αρμονική συμβίωσή μας σε ένα ευμετάβλητο περιβάλλον, στο οποίο καλούμαστε να επιβιώσουμε και να δημιουργήσουμε κι όχι να αυτοκαταστραφούμε.
Πηγές:
1. «Η προέλευση των Ελλήνων (1961-2008)» στο δικτυακό τόπο http://www.aee.gr/hellenic/4greeks_origin/greeks_origin.html
2. Πουλιανός Άρης Ν., 2004, Η προέλευση των Ελλήνων, 13η έκδοση, Βιβλιοθήκη της Ανθρωπολογικής Εταιρείας Ελλάδος αρ. 15, Αθήνα.
