Γράφει η Νίκη-Αικατερίνη Μπαρπαγιάννη
Κλινική Ψυχολόγος
«Το lifestyle είναι μαγικό. Από μηδενικό σε κάνει νούμερο». Είναι ένα από εκείνα τα συνθήματα αγνώστου εμπνευστή που κάθε φορά που το σκέφτομαι γελάω με πίκρα. Γελάω για το ευφάνταστο της διατύπωσης και την επαλήθευση του περιεχομένου. Η πίκρα μου οφείλεται στο ότι τα τελευταία χρόνια στη χώρα μας οι περισσότεροι εξ ημών κλείναμε τα αυτιά σε τέτοιου είδους «μίζερες» απόψεις.
Σύνθημα σε τοίχο . [Πηγή: http://2310net.wordpress.com]
Ξαφνικά, στις άμεσες προτεραιότητες του κάθε μικροαστού συμπατριώτη μας δεν ήταν «μόνο να σπουδάσει το παιδί του» και «να φτιάξει ένα σπιτάκι», διακαείς πόθοι που κυριαρχούσαν τις προηγούμενες δεκαετίες. Σημασία πια, είχε το να έχεις πολλά αυτοκίνητα, όσο ακριβότερα τόσο καλύτερα, το να ακολουθείς πάντα τις επιταγές της μόδας στην ένδυση και στον καλλωπισμό, γιατί το ξανθό και χάριν έχει, το να βρεις δουλειά με χρήμα και αναγνώριση χωρίς πολύ κόπο και ηθικούς φραγμούς, γιατί αν δεν είσαι «επώνυμος» δεν υπάρχεις και το να κάνεις ένα πετυχημένο γάμο συνδυάζοντας καριέρα και οικογένεια, όπως όλες οι αγαπημένες κυρίες που παρηλαύνανε στη μικρή οθόνη. Έτσι, η μία πιστωτική έφερνε την άλλη, οι αγροτικές επιδοτήσεις γίνονταν Μερσεντές, σε κάθε γειτονιά ξεφύτρωνε και από ένα νυχάδικο, αγχωνόμασταν για το Top 100 όσων έπρεπε να κάνουμε μέχρι τα 30, προβληματιζόμασταν με τις χαζές απορίες της πανέξυπνης βασίλισσας της πρωινής ζώνης και «η ζωή ήταν πολύ μικρή για είναι θλιβερή μωρό μου».
Πολλά έχουν γραφτεί και ειπωθεί για τα αίτια που η «γκλαμουριά» αναδείχθηκε σε δαφνοστεφανωμένο νικητή των προηγούμενων ετών. Ίσως ήταν η απότομη εισροή κεφαλαίων από το εξωτερικό σε ένα φτωχό μέχρι πρότινος έθνος με αδυναμία στο να τα διαχειριστεί ορθά και σε ένα ήδη βαθιά διεφθαρμένο και αδηφάγο κράτος. Ίσως ήταν η ξαφνική απόκτηση ελευθεριών σε ένα λαό απαίδευτο, που έβγαινε από μία μακρά περίοδο πολιτικής αστάθειας. Ίσως το ότι «εν μια νυκτί» κληθήκαμε να διανύσουμε όσα χιλιόμετρα είχαν καταγράψει στο κοντέρ τους οι άλλες ευρωπαϊκές χώρες έπειτα από προσπάθειες ετών. Άλλοι θα πουν ότι η κύρια ευθύνη οφείλεται στο καπιταλιστικό σύστημα που ωθεί τον άνθρωπο στο κυνήγι της επιτυχίας και του άκρατου καταναλωτισμού…
Ίσως σε όλα τα παραπάνω υπάρχει ένα ψήγμα αλήθειας. Εγώ θέλω να σταθώ στο βασικότερο. Στην ανθρώπινη φύση. Στο άνθρωπο που ως κοινωνικό υποκείμενο έχει την τάση να επηρεάζει τη συμπεριφορά του ανάλογα με την κοινωνική θέση ή την πραγματογνωσία εκείνου που προσπαθεί να επιβάλλει την άποψή του, που λόγω έλλειψης αντικειμενικών κριτηρίων συγκρίνει την ορθότητα της γνώμης του και των ικανοτήτων του με εκείνες των άλλων, που η αλλαγή στη συμπεριφορά του είναι ικανή να φέρει και αλλαγή στις στάσεις του, που οτιδήποτε δημιουργεί σύγκρουση μπορεί να ασκήσει κοινωνική επιρροή…
Θα μπορούσαν να ειπωθούν ακόμα περισσότερα. Αλλά πιστεύω ότι η «γκλαμουριά» νίκησε επειδή εισέβαλλε στη ζωή μας σαν κομήτης, σαν κάτι νέο, light, που ερχόταν σε σύγκρουση με την σοβαρότητα και την πολιτικοποιημένη διάθεση της προ μεταπολιτευτικής περιόδου. Εξάλλου, διακηρυσσόταν περιχαρώς το τέλος των μεγάλων ιδεολογιών και η επικράτηση της ιδεολογίας των αγορών. Το lifestyle του glitter στηρίχθηκε από την κοινωνικοοικονομική ελίτ και όλοι εμείς νιώθοντας ανεπαρκείς στη σύγκριση μαζί τους σπεύσαμε να τους μιμηθούμε. Όπως μπορούσε ο καθένας. Ο κατακλυσμός από αγαθά και η αύξηση της αγοραστικής μας δύναμης, έστω και αν ήταν «πλαστική» οδήγησε σε έναν non stop υπερκαταναλωτισμό και στην αλλαγή των προσωπικών μας αξιών και πεποιθήσεων. Όλα αυτά τα προϊόντα εφόσον υπήρχαν και μπορούσαμε να τα αποκτήσουμε, μας ήταν αναγκαία. Και αν δε μπορούσαμε να τα έχουμε έπρεπε να προσπαθήσουμε. Γιατί αν τα αποκτούσαμε γινόμασταν κάτι καλύτερο, μαγικό, όμοιοι με αυτούς που θαυμάζαμε και κρυφοφθονούσαμε. Έτσι το «είναι» αντικαταστάθηκε από το «έχειν». Η μάλλον το παρα-έχειν.
Και τώρα; Τι απέγινε η γκλαμουριά;
Η γκλαμουριά μας τελείωσε. Η φούσκα έσκασε και η οικονομική κρίση σάρωσε τα πάντα στο πέρασμά της. Δε λογάριασε ούτε μεγαλοεκδότες, ούτε χαμηλοσυνταξιούχους. Ούτε πρώην υπουργούς ούτε νέους πτυχιούχους. Όλοι, δίκαιοι και άδικοι κληθήκαμε να πληρώσουμε το τίμημα και να λογοδοτήσουμε για τα μικρά ή μεγάλα αμαρτήματα που διαπράξαμε. Κάπως έτσι εγκαταλείψαμε και τις ψευδαισθήσεις μας. Ο γνωστός στίχος «Τόσα χιλιόμετρα λαμέ και δε σε νίκησα καημέ» που όλοι περιπαίζαμε στις μεταξύ μας συνομιλίες μας εκδικήθηκε γιατί βγήκε αληθινός. Διότι τελικά δεν ήταν αυτό η λύση στα προσωπικά μας αδιέξοδα και στο τίποτα που παράγαμε ως κοινωνία. Πόσο μάλλον που τώρα πού λεφτά για λαμέ…
Αισθάνομαι ότι βιώνουμε μία περίοδο συλλογικού πένθους . Όντας και εγώ ένα κομμάτι αυτής της πόλης, άλλοτε από αυθεντικό ενδιαφέρον και άλλοτε από επαγγελματική διαστροφή, μιλώ, αφουγκράζομαι και παρατηρώ τους συνανθρώπους μου. Όσα λένε αλλά και όσα μένουν ανείπωτα. Και τότε, από μπροστά μου περνούν όλα τα στάδια που αποτελούν αυτό που εμείς οι αποκαλούμενοι από τους άλλους ως «ειδικοί» ονομάζουμε πένθος. Η άρνηση της νέας πραγματικότητας, το ξέσπασμα του θυμού, η προσπάθεια για διαπραγμάτευση των νέων συνθηκών και η κατάθλιψη που γεννά η συνειδητοποίησή τους… Όσο επίπονη και αν είναι αυτή η διαδικασία, όσες και αν είναι οι πληγές που θα μετρήσουμε σε ατομικό και κοινωνικό επίπεδο, δεν έχουμε άλλη επιλογή από να τη ζήσουμε, να βουτήξουμε σε αυτή και ίσως έτσι καταφέρουμε να κολυμπήσουμε ως την άλλη όχθη. Αυτή της αποδοχής και της χάραξης μίας νέας πορείας.
Το lifestyle της γκλαμουριάς, παρά το ότι ωφεληθήκαμε σε ένα βαθμό από αυτό, ευτυχώς πνέει τα λοίσθια του. Μαζί του συμπαρασύρει ότι σαθρό έχει απομείνει από αυτή την εποχή. Τη θέση του θα πάρουν άλλα είδη lifestyle. Διαφαίνεται ότι η χρήση της τεχνολογίας και των social media επιβάλλει μία νέα ατζέντα και μία διαφοροποίηση στην προσέγγιση όλων των εκφάνσεων της δημόσιας και ιδιωτικής ζωή μας. Δεν ξέρω αν είναι απαραίτητα θετική ή αρνητική εξέλιξη. Εξάλλου, είναι αφελές να αντιμετωπίζουμε τη ζωή υπό το πρίσμα του δίπολου άσπρο – μαύρο. Όπως με όλα, ρόλο παίζει το πώς θα διαχειριστούμε τα νέα δεδομένα.
Ας ελπίσουμε πως αυτή τη φορά τα παθήματα θα μας γίνουν μαθήματα. Πως θα δημιουργήσουμε ο καθένας ξεχωριστά ένα σκοπό ζωής που εδράζεται στις αξίες μας. Αυτές που αντικατοπτρίζουν την προσωπική μας αλήθεια, που αντανακλούν τη δική μας αφήγηση και συνάμα αφήνουν ένα θετικό αποτύπωμα στον κοινωνικό μας περίγυρο. Γιατί σε τελική ανάλυση δε ζούμε μόνοι μας. «Και η ζωή είναι μεγάλη για να την κάνεις καρναβάλι…».
«Χάρτινο Τσίρκο», Τρύπες
https://www.youtube.com/watch?v=L7EmX6NYnkc
