Συνέντευξη του κ. Θ. Παπαηλιού, Δικηγόρου, Προέδρου του Διοικητικού Συμβουλίου του Δήμου Αρχαίας Ολυμπίας, στη Σοφία Κόκκαλη, Πολιτικό Επιστήμονα
Ζούμε σε μία εποχή, οικονομικής, ηθικής καθώς και πολιτικής κρίσης. Καθημερινά, οι αντιξοότητες που αντιμετωπίζει το κοινωνικό σύνολο διογκώνονται. Ωστόσο, υφίστανται κοινωνικοί φορείς οι οποίοι με την αρωγή της τοπικής αυτοδιοίκησης συμβάλλουν στη γόνιμη ανάπτυξη έξυπνων πρακτικών. Μετά τη δημιουργία του «Κοινωνικού Φαρμακείου», του «Κοινωνικού Παντοπωλείου» και του «Κοινωνικού Παζαριού», εμφανίσθηκαν και οι «Κοινωνικοί Λαχανόκηποι».
Σ.Κ.: Κύριε Παπαηλιού, έχετε ακούσει προφανώς για τους «Κοινωνικούς Λαχανόκηπους». Τι μπορεί να προσφέρει μια τέτοια πρωτοβουλία σε τοπικό επίπεδο;
Θ.Π.: Οι «Κοινωνικοί Λαχανόκηποι» προέκυψαν ως ανάγκη και πράξη υποστήριξης και αλληλεγγύης προς όλους τους συνανθρώπους μας που δοκιμάζονται σκληρά. Επιπρόσθετα, αποτελούν ωφέλιμη απασχόληση για τους δημότες, καθώς προσφέρεται η δυνατότητα παραγωγής διάφορων οπωροκηπευτικών υπό τη δική τους επίβλεψη, έτσι ώστε να καλυφθούν οι οικογενειακές τους ανάγκες. Η πρωτοβουλία αυτή δύναται να βελτιώσει την ποιότητα ζωής νέων ανέργων και συνταξιούχων, δημιουργώντας κατ’ αρχάς χώρους πρασίνου, κοινωνικών επαφών και κοινωνικής αλληλεγγύης. Σε αυτή τη δράση, σημαντική είναι και η ευκαιρία για άσκηση, εκπαίδευση και αναψυχή.
Σ.Κ.: Ποιες οι ωφέλειες που μπορούν να προκύψουν από μια Σύμπραξη του Δήμου Αρχαίας Ολυμπίας με το Δήμο της Αθήνας;
Θ.Π.: Πολλαπλές ωφέλειες μπορούν να προκύψουν από μια τέτοια Σύμπραξη των δύο Δήμων, που έχουν μέγιστη ιστορία και προσφορά σε πανανθρώπινες αξίες και ιδανικά. Στην Αθήνα ζουν και «δικοί μας» χιλιάδες άνθρωποι, με περιουσίες στην περιφέρεια, άλλες σε φροντίδα απόστασης και άλλες σε εγκατάλειψη. Στις σημερινές δύσκολες συνθήκες διαβίωσης, που πολλοί ξανασκέφτονται επιστροφή στην περιφέρεια, οι απλές συνεργατικές – συνεταιριστικές μορφές με ανθρώπους και κοινωνικές ομάδες της Αθήνας και της Περιφέρειας μπορούν και πρέπει να κάνουν το πρώτο βήμα με τους «Κοινωνικούς Λαχανόκηπους», με «καρπούς» μέσα σε λίγους μήνες. Σ’ αυτό το πρώτο βήμα, η επικοινωνία, η ανταλλαγή τεχνογνωσίας – πληροφόρησης, με εθελοντές και παραγωγούς των Δήμων Αθήνας, Αρχαίας Ολυμπίας και άλλων, σε συνεργασία με κοινωνικά παντοπωλεία και κοινωνικές λαϊκές αγορές, μπορεί να ανοίξει καινούργιους δρόμους στην παραγωγή και στην κοινωνική αλληλεγγύη.
Σ.Κ.: Ποιες οι απαραίτητες υποδομές για να είναι υλοποιήσιμη η ιδέα ενός «Κοινωνικού Λαχανόκηπου»;
Θ.Π.: Οι κοινωνικοί λαχανόκηποι διασφαλίζουν την επιβίωση σε ένα σημαντικό αριθμό πολιτών που υφίσταντο κοινωνικό αποκλεισμό (π.χ. λόγω ανεργίας). Εξασφαλίζεται η δυνατότητα δικής τους και ελεγχόμενης παραγωγής. Η όλη ιδέα των κοινωνικών αγροκήπων διέπεται από κανονισμό λειτουργίας από όσο γνωρίζω. Οι απαραίτητες υποδομές που θα πρέπει να υλοποιηθούν, θεωρώ πως είναι η διαρκής παρακολούθηση από αρμόδιο και ειδικευμένο Γεωπόνο, για πρόληψη ασθενειών των φυτών, η παροχή των βασικών καλλιεργητικών εργαλείων στους μη έχοντες τη δυνατότητα να τα προμηθευτούν. Απαραίτητο κρίνω τη διαχώριση κάθε αγροτεμαχίου και την περίφραξή του. Τουαλέτες, εντευκτήριο και κιόσκια για ξεκούραση των καλλιεργητών κρίνεται αναγκαία. Βασική προϋπόθεση, θα ήθελα να σημειώσω πως είναι η ύπαρξη πεδινής έκτασης εντός του αστικού ιστού και προσβάσιμης στους δικαιούχους καλλιεργητές. Αξίζει να αναφέρω, ότι τα εκπαιδευτικά σεμινάρια στους παραγωγούς από τους ειδικούς Γεωπόνους για βιολογικές και άλλες καλλιεργητικές τεχνικές θα ήταν πολύ χρήσιμο, όπως και η λειτουργία του λαχανόκηπου όλο το χρόνο. Το ευνοϊκό κλίμα που διαθέτουμε στη χώρας μας, επιτρέπει την καλλιέργεια τόσο τους ανοιξιάτικους, όσο και τους χειμερινούς μήνες.
Σ.Κ.: Πώς λειτουργούν οι παραγωγοί που συμμετέχουν στους «Κοινωνικούς Λαχανόκηπους»;
Θ.Π.: Οι παραγωγοί που συμμετέχουν σε αυτή την ιδέα θα πρέπει να συνεργάζονται και με άλλες δράσεις, όπως το «Κοινωνικό Παντοπωλείο», και να διαθέτουν μέρος της παραγωγής τους ενισχύοντας αυτό, καθώς και τα κοινωνικά συσσίτια. Θα πρέπει να εφαρμόζεται η βιολογική καλλιεργητική τεχνική, δίχως χρήση χημικών λιπασμάτων και εντομοκτόνων – μυκητοκτόνων. Οι παραγωγοί, λοιπόν, θα πρέπει να συγκεντρώνουν τις παραγγελίες από έναν αριθμό πελατών και στη συνέχεια να παράγουν τα προϊόντα που τους ζήτησαν σε προσυμφωνημένες τιμές και ποσότητες. Αυτονόητο βέβαια, ότι οι παραγωγοί, ιδιαίτερα της συνεταιριστικής παραγωγής, θα παρακρατούν τις αναγκαίες ποσότητες για την κάλυψη των οικογενειακών αναγκών, καθώς και τη διάθεση μέρους της παραγωγής στις ευπαθείς κοινωνικές ομάδες. Αξίζει να τονίσω ότι οι παραγωγοί λειτουργούν με γνώμονα την παραγωγή αγνών και υγιεινών προϊόντων, όχι μόνο αποσκοπώντας στην εξοικονόμηση χρήματος.
Σ.Κ.: Ποιο το κίνητρο για τη δημιουργία ενός «Κοινωνικού Λαχανόκηπου»;
Θ.Π.: Το κίνητρο για τη δημιουργία και την υλοποίηση μιας τέτοιας ιδέας, θεωρώ πως είναι η παραγωγή ποιοτικών κηπευτικών και όχι το καθαρό κέρδος. Δίνεται, άλλωστε, και η δυνατότητα σε ανέργους, συνταξιούχους και ηλικιωμένους να παράγουν τη δική τους τροφή, αποκτώντας έτσι δημιουργική απασχόληση. Βέβαια, πολύ σημαντικό είναι και το εκπαιδευτικό κίνητρο και ο κοινωνικός χαρακτήρας που προσδίδεται στην ιδέα αυτή αφού μέρος της παραγόμενης ποσότητας διατίθεται προς ιδρύματα και οργανώσεις που στηρίζουν τις ευπαθείς κοινωνικές ομάδες. Με τους «Κοινωνικούς Λαχανόκηπους», κινητοποιείται σημαντική κοινωνική ομάδα διευρύνοντας έτσι την παιδεία μας για το φυσικό περιβάλλον, την καλλιέργεια, το σεβασμό και την προστασία του.
Σ.Κ.: Κύριε Παπαηλιού, γνωρίζετε εάν υπάρχουν αντίστοιχες οργανώσεις στο εξωτερικό;
Θ.Π.: Στη χώρα μας, λειτουργούν πολλοί λαχανόκηποι με πρωτοβουλία των Δήμων, Σχολείων, ΚΑΠΗ, Συλλόγων, Κοινωνικών και Οικολογικών Οργανώσεων. Βέβαια, η ιδέα αυτή αναπτύχθηκε με ιδιαίτερη χρονική καθυστέρηση και ως απότοκο της οικονομικής κρίσης. Αντιθέτως, μεγάλη παράδοση άνω των 150 ετών υπάρχει στην Ευρώπη και στην Αμερική και με νομοθετική τους κατοχύρωση. Ξεκίνησε το 1649 στη Μ. Βρετανία με το κοινωνικό κίνημα των «Σκαπανέων», οι οποίοι φύτευαν λουλούδια και λαχανικά σε αδόμητους και ανεκμετάλλευτους χώρους. Η ιδέα αυτή αποτελεί πια έξυπνη πρακτική. Ενδεικτικά ορισμένες από τις οργανώσεις του εξωτερικού:
- Διεθνές γραφείο εδαφικών τεμαχίων και οικογενειακών κήπων.
- Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Αστικών Κτημάτων.
- Αμερικάνικη Ένωση Κοινοτικής Κηπευτικής.
- Ομοσπονδία Αστικών Κτημάτων και Κοινοτικών Κήπων στη Μ. Βρετανία.
