Γράφει ο Φώτης Παπαϊωάννου
Κοινωνιολόγος
«Η Ελλάδα είναι αιχμάλωτη σήμερα του συμφώνου Δουβλίνου 2 που δεν επιτρέπει την προώθηση – μετάβαση σε ξένους που εισήλθαν σε αυτήν σε άλλες χώρες της Ε.Ε. Το αποτέλεσμα είναι, εκατοντάδες χιλιάδες πρόσφυγες, παράνομοι μετανάστες και άστεγοι, με άμεσο τον κίνδυνο της ανθρωπιστικής κρίσης αν δε βοηθηθεί άμεσα μέσα από την ίδρυση ενός ταμείου, τα χρήματα του οποίου θα δοθούν για την οικοδόμηση σπιτιών «αλληλεγγύης» ή ενοικίασης των ήδη υπαρχόντων, μέσω των οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών».
Θα περίμενε κανείς ότι τα παραπάνω λόγια θα είχαν ειπωθεί από κάποιο φορέα ελληνικό ή ευρωπαϊκό, πολιτικό ή κόμμα ή εκπροσώπους της κοινωνίας πολιτών. Ανήκουν όμως στο χρηματιστή, γνωστό περισσότερο ως «παγκόσμιο κερδοσκόπο» ή «παγκόσμιου πολίτη», θιασώτη της «ανοιχτής κοινωνίας, του φιλελευθερισμού και του κοινωνικού ακτιβισμού» Τζορτζ Σόρος (George Soros). Συνοδεύτηκαν, μάλιστα, από την κατάθεση στο νεοϊδρυθέν, ειδικά για το σκοπό αυτό ταμείο -με έδρα τη Σουηδία, υπό την αιγίδα του ιδρύματος Ραούλ Βάλεμπενμπεργκ- ενός μεγάλου χρηματικού ποσού, ενώ η σχετική συζήτηση και το ενδιαφέρον για συμμετοχή ή ανάλυση έχει «για τα καλά ανάψει» σε Ελλάδα και εξωτερικό για την πρόταση.
Πολλά τα ερωτηματικά και οι απόψεις που ακούγονται ή θα ακουστούν, όπως και ο προβληματισμός για την αξιοποίηση, την αποδοχή, τα κίνητρα ανάλογων προτάσεων ή πρωτοβουλιών «ιδιωτών κροίσων», μεγαλοεπενδυτών (Ελλήνων ή ξένων) ή των ιδρυμάτων τους σαν τους Soros, Gates, Νιάρχου, Baffet, Ωνάση, Λάτση, κ.ά. -αν και η «περίπτωση Soros έχει και μία ιδιομορφία λόγω της ταύτισης του συγκεκριμένου, τουλάχιστον στην συνείδηση πολλών- ως κατεξοχήν εκφραστή «σκοτεινών συμφερόντων, ξένων κέντρων ή του διεθνούς εβραϊσμού, της παγκοσμιοποίησης» και άλλων ανάλογων θεωριών συνωμοσίας. Ή όχι?
Πράγματι, ο Ουγγροεβραίος στην καταγωγή, χωρίς τούτο να συνιστά κάτι το επιλήψιμο ως προς εμάς τουλάχιστον, πάμπλουτος επιχειρηματίας, χρηματιστής, «στοχαστής» (έκδοση Ο Soros για τον Soros) κ.τ.λ. έχει δημιουργήσει ένα διεθνές δίκτυο από επενδυτικές, ερευνητικές (δεξαμενές σκέψεων) οργανώσεις που εξαπλώθηκε παγκόσμια, υποστηρίζοντας και ένα αντίστοιχο δίκτυο μη κυβερνητικών οργανώσεων (σε πάνω από 40 χώρες), με τη μορφή μιας πραγματικής πολυεθνικής εταιρείας. Το κέντρο τους, φαίνεται να είναι για την Ευρώπη, το «Ινστιτούτο Ανοικτής Κοινωνίας» στη Βουδαπέστη, που ρυθμίζει τα οικονομικά θέματα, καθώς και το «Κεντρικό Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο (CEU)», που ασχολείται με την «εκπαίδευση, κατάρτιση, διάχυση» της γνώσης -όπως τα συγκεκριμένα ιδρύματα την φιλτράρουν και την αντιλαμβάνονται ασφαλώς- και η προώθηση της δικής τους «ατζέντας» σε κοινές γνώμες και κυβερνήσεις, με ειδήσεις και «νέα» φτιαχτά ή δημιουργημένα (περί καταπάτησης δικαιωμάτων, «δικτατόρων», κ.ά.), πολλές φορές με στόχο την επέκταση της επιρροής τους, οικονομικής κυρίως αλλά και ιδεολογικής. Επικαλείται τον Popper ως «πνευματικό του πατέρα», έναν πράγματι μεγάλο διανοητή («Η ανοιχτή κοινωνία και οι εχθροί της»), αν και πολλές φορές είναι γνωστή η σχέση πατρός -πνευματικού παιδιού (π.χ. οι χιτλερικοί επικαλούνται το μεγάλο Νίτσε..)
Τα στοιχεία που διεγείρουν ιδιαίτερα το «κοινό συναίσθημα» στην περίπτωση Soros, είναι ότι πράγματι εμφανίζεται ο ίδιος και οι οργανώσεις του να εμπλέκονται σε μία σειρά από εναλλαγές καθεστώτων ή επαναστάσεων. Από τη Σερβία (πόλεμος με Η.Π.Α.-1999) έως την Ουκρανία (πορτοκαλί επανάσταση), τα γεγονότα της Γεωργίας (πρόσφατα), της «Αραβικής Άνοιξης» (όπου «έδρασε», όπως και στην περίπτωση της Σερβίας το ίδρυμα CANVAS, χρηματοδοτούμενο από τον ίδιο, χωρίς να παραβλέπονται βέβαια εδώ τα χαρακτηριστικά μιας πραγματικής εξέγερσης «από τα κάτω»), την κρίση των χωρών της Νοτιοανατολικής Ασίας (για την οποία «κατονομάζεται» από τις ίδιες ως υπεύθυνος) και -πιο παλιά και πιο γνωστή- την κερδοσκοπική επίθεση στην τράπεζα της Αγγλίας, το 1992, που την ανάγκασε να υποτιμήσει την στερλίνα κάνοντάς τον ίδιο πάμπλουτο από τότε. Επίσης, συνδέεται το όνομά του και με χρηματοδότηση – υποστήριξη Μ.Κ.Ο. και οργανώσεων που έχουν λάβει επίσημα ανθελληνικές θέσεις (ελληνικό παρατηρητήριο Ελσίνκι) ή υποστηρίζουν και πετυχαίνουν καταδίκες της χώρας μας για θέματα ρατσισμού, προστασίας μειονοτήτων κ.ά., κάτι που έχει κυρίως στοχοποιήσει τον ίδιο και τα ιδρύματά του στα «μάτια» της ελληνικής κοινής γνώμης.
Το ουσιαστικό, από την άλλη σκοπιά, ζήτημα είναι το αν πρέπει να αναληφθούν δράσεις άμεσα στο ζήτημα της ανθρωπιστικής κρίσης που απειλεί να προκύψει, το αν υπάρχουν κονδύλια, ποιός και πόσο άμεσα μπορεί να τα δώσει και το εάν η βοήθεια αυτή θα λάβει το χαρακτήρα μιας μεγάλης έκτασης δράσης –απαραίτητης για την Ελλάδα ειδικά τώρα- που θα περνά μέσα από τους αρμόδιους οργανισμούς της Ελλάδας και της Ε.Ε., στα πλαίσια – θεσμούς της οποίας λειτουργούμε. Ακόμη, το αν εμείς οι Έλληνες σήμερα -τόσο γενικά αλλά και στην πρόταση αυτή εάν τελικά υλοποιηθεί, που είναι άγνωστο- είμαστε οι υποδοχείς της αλληλέγγυας βοήθειας, μήπως δε σημαίνει αυτό ότι αύριο θα είναι κάποιοι άλλοι, όπως είναι λογικό και επιτάσσει η λειτουργικότητα σε μία παγκόσμια ή ευρωπαϊκή κοινότητα, που έχει αποδεχθεί τις κοινές δράσεις, την κοινή συνεργασία ειδικότερα σε ανθρωπιστικά ζητήματα, ως φορέα προόδου, ευαισθητοποίησης σε διεθνές επίπεδο για την επίλυσή τους και ως βήμα για την προώθηση κοινής ευρωπαϊκής ή διεθνιστικής συνείδησης;
Οι δράσεις της κοινωνίας των πολιτών, των εθελοντών, ακτιβιστών έχουν ανάγκη τη δυνατότητα δράσης και οριζόντιων συνεργασιών όχι μόνο εντός εθνικού πλαισίου, αλλά και εκτός αυτού (διεθνούς) για να αποκτήσουν πραγματική και δυναμική υπόσταση, να μεγαλώσει η συμμετοχή, να αποκτηθεί ουσιαστική συνείδηση αλληλεγγύης, συμμετοχικότητας, αίσθηση της δύναμής της από την ίδια και τους φορείς της. Ακόμη, υπάρχει και το ζήτημα της αξιοποίησης των ανθρωπίνων πόρων, τόσο κρίσιμο ειδικά στις μέρες μας και στη χώρα μας, που βιώνει μία πολυεπίπεδη κρίση. Οι πόροι αυτοί είναι αδύνατο να παραβλεφθούν σήμερα υπό την απειλή της ανθρωπιστικής κρίσης για τη χώρα μας και ειδικά την Περιφέρεια Αττικής και το Δήμο Αθηναίων, ενώ και γενικότερα η οργανωτική κουλτούρα κάθε κοινωνίας προϋποθέτει τη βέλτιστη αξιοποίησή τους και πάντως όχι την σπατάλη, ειδικότερα όταν λείπουν αυτοί και οι ανάλογες προτάσεις από την Πολιτεία, την Τοπική Αυτοδιοίκηση ή τα φιλανθρωπικά ιδρύματα.
Αν η σχετική πρόταση περάσει στη φάση του σχεδιασμού υπό τα πλαίσια των ευρωπαϊκών θεσμών και δεν παραμείνει σε μικρότερα επίπεδα κλίμακας ή με ασαφή χρηματοδοτικό πλαίσιο (και για περιορισμένους ή λίγους φορείς), θα μπορούσε να είναι ακόμη και μία καλή ευκαιρία για να προσκαλέσει και να ξεκινήσει, μέσα από αυτήν, μία διαδικασία επιβολής της οριζόντιας συνεργασίας μεταξύ Τοπικής Αυτοδιοίκησης, Οργανώσεων Κοινωνίας Πολιτών, Κράτους και Ε.Ε., μέσω αντιπροσώπευσης της δεύτερης σε όλα τα επίπεδα, με τη δημιουργία ενδεχομένως μιας ενδιάμεσης Διαχειριστικής Αρχής ή γενικότερα πρακτικές για την επιβολή του ηθικού – κοινωνικού ελέγχου από τους «ενεργούς πολίτες» σε όλα τα επίπεδα δράσης, πράγματα που εφαρμόζονται ήδη δηλαδή σε αρκετές ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, με την καθοριστική παρέμβαση των «ακτιβιστών».
Περιμένουμε με ενδιαφέρον να δούμε τις εξελίξεις όσον αφορά την σκέψη – πρόταση και το εάν θα προχωρήσει, πότε και με ποιους τρόπους για να συζητήσουμε περισσότερο και πιο διασταυρωμένα πλέον.
