Τα σύγχρονα «Παναθήναια»: προτάσεις για πρωτοβουλίες πολιτιστικής, κοινωνικής και εκπαιδευτικής υφής
Γράφει η Χριστίνα Χαραλαμποπούλου,
Διεθνολόγος
Στη σκιά της Ακρόπολης, ξαποσταίνουν εδώ και αιώνες οι λόφοι των Νυμφών (Πνύκα), ο λόφος των Μουσών (Φιλοπάππου) και οι αρχαίοι Δήμοι: Μελίτης, της Κοίλης, και του Κολλυττού. Αποτελούν αδιαμφισβήτητα, ένα από τα πιο σημαντικά θεματικά πάρκα, πηγή πολιτισμού, ιστορίας, αλλά και αδιαμφισβήτητα ένα άρτιο περιβαλλοντικό πάρκο, αν λάβει κανείς υπόψη του την κατάφυτη περιοχή που περιλαμβάνει, με έντονη την παρουσία του δέντρου της Αθηνάς: την ασημοπράσινη ελιά. Η περιοχή αποτελεί έναν «πνεύμονα» πρασίνου στην «καρδιά» της πόλης και μαγνήτη αλλά είναι πολλοί αυτοί που αγνοούν τις δυνατότητές του, αυτά που προσφέρει αλλά και αυτά που μπορεί να προσφέρει. Ας δούμε λοιπόν, τι θα μπορούσε να πραγματοποιηθεί στον ιστορικό αυτό χώρο ώστε να αναδειχθεί ακόμα περισσότερο αλλά και να «συστηθεί» με ακόμα περισσότερους πολίτες από όλες τις χώρες του κόσμου.
(α) Forum της Πνύκας
Η Πνύκα κατά την αρχαιότητα αποτέλεσε τη «μήτρα» της δημοκρατίας, ειδικά αν αναλογιστεί κανείς ότι ήταν η περιοχή όπου συνεδρίαζε το κυρίως συλλογικό όργανο της Αθήνας: η Εκκλησία του Δήμου. Όλοι οι γνήσιοι Αθηναίοι από τους Δήμους της «Αττικής γης» είχαν ενεργή συμμετοχή η οποία έφτανε μέχρι και τους 43.000 Αθηναίους πολίτες! Ιδιαίτερο πολιτιστικό αλλά και παιδευτικό ενδιαφέρον θα είχε μία αναπαράσταση συνεδρίασης της Εκκλησίας του Δήμου. Συγκεκριμένα, ένα forum της Πνύκας στο οποίο θα συμμετάσχουν όλοι οι Δήμαρχοι της Αττικής, οι Δημοτικοί Σύμβουλοι, καθώς και εκπρόσωποι της Κοινωνίας των Πολιτών, με σκοπό τη δημόσια διαβούλευση κάποιων μεγάλων θεμάτων που αφορούν όλους τους πολίτες της Αττικής. Αυτή η δράση θα τόνιζε την έννοια της συμμετοχικής δημοκρατίας, εισάγοντας τους πολίτες σε πιο άμεσες διαδικασίες ενώ ταυτόχρονα θα έθετε επί τάπητος ζητήματα κοινά που αφορούν την ευρύτερη επικράτεια της Αττικής. Παράλληλα, θα ήταν ένα ιδιαιτέρως εκπαιδευτικό «ταξίδι» στο χρόνο, φέρνοντάς μας σε επαφή με την αρχαία Αθήνα και την καθημερινότητά της.
(β) Ζωντάνεμα Πολιτιστικής Κληρονομιάς
Δεν πρέπει να λησμονούμε ότι στην περιοχή λάμβαναν χώρα ανά τετραετία τα Παναθήναια. Ορμώμενοι λοιπόν, από αυτό το γεγονός θα προτείναμε τη μερική αναβίωση, προσαρμοσμένη στη σύγχρονη πραγματικότητα. Θα μπορούσαν να διοργανώνονται μουσικοί διαγωνισμοί, διαγωνισμοί αθλητισμού αλλά και διάφορες άλλες εκδηλώσεις όπως γιορτές και ημερίδες άμεσα συνδεόμενες με την συγκεκριμένη θεματική, που θα απευθύνονται όχι μόνο στο ελληνικό κοινό αλλά και στο εκτός συνόρων.
Επιπροσθέτως, εμπνεόμενοι από το Θέατρο του Διονύσου που βρίσκεται στην περιοχή, συνειρμικά η σκέψη μας οδηγείται στα Μεγάλα Διονύσια τα οποία θεσπίστηκαν από τον Πεισίστρατο. Ουσιαστικά, περιελάμβανε και θεατρικούς αγώνες: τραγικοί αγώνες, ένας κωμικός και τέλος, ένας αγώνας διθυράμβου (διαγωνισμός μεταξύ χορών από τις 10 φυλές της Αθήνας). Το Αθηναϊκό θέατρο ήταν ένα «εθνικό λαϊκό θέατρο», άμεσα συνυφασμένο με την πόλη και με τους πολίτες. Προήγαγε τη δημοκρατία και την ευγενή άμιλλα. Επιπλέον, η πολιτεία φρόντιζε ακόμα και για τους φτωχούς πολίτες, να παίρνουν μέρος στη γιορτή, δίνοντας τους «αποζημίωση» προκειμένου να μπορούν να παρακολουθούν τις παραστάσεις, σημαντική παράμετρος είναι ότι όλοι οι Αθηναίοι πολίτες μπορούσαν να γίνουν κριτές στους αγώνες αφού η επιλογή τους γινόταν με κλήρωση. Βασιζόμενοι σε αυτό το σχήμα, η διοργάνωση θεατρικών αγώνων είτε από ερασιτεχνικές ομάδες (μαθητές, φοιτητές, απλούς πολίτες) είτε από επαγγελματίες ηθοποιούς, θα προσέφερε την ευκαιρία σε όλους να γίνουν κοινωνοί αυτού του εγχειρήματος, να συμπράξουν, να συνεισφέρουν και να δημιουργήσουν με τον πιο δημοκρατικό και ουσιαστικό τρόπο. Όλη αυτή η αλληλεπίδραση θα έχει ως αποτέλεσμα τη διαδραστική παίδευσή μας μέσω της τέχνης, δηλαδή, την ουσιαστική διαπαιδαγώγηση μας διότι δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η παιδεία είναι μία πολύεδρη έννοια που περιλαμβάνει και την ηθική διάσταση εκτός της πνευματικής και σωματικής.
(γ) Διοργάνωση Ξεναγήσεων-Περιπάτων
Η περιοχή σε όλο της το φάσμα αφηγείται την ιστορία της. Είναι σημαντικό οι πολίτες να την επισκεφτούν και να ξεναγηθούν σε αυτή. Θα μπορούσαν να διοργανωθούν στα πλαίσια του Δήμου, εκδρομές-ξεναγήσεις με σκοπό την εξοικείωση και την επιμόρφωση του κοινού σε σχέση με την ιστορία του τόπου και το αρχαίο ελληνικό ιδεώδες. Επιπλέον, θα μπορούσαν να προγραμματιστούν βόλτες με ποδήλατα, πικ νικ και άλλες τέτοιου τύπου υπαίθριες δραστηριότητες.
