Γράφει η Νίκη – Αικατερίνη Μπαρπαγιάννη,
Κλινική Ψυχολόγος
«Αχός βαρύς ακούγεται, πολλά τουφέκια πέφτουν…» Και φυσικά όπου νταβαντούρι, γάμος ή χαρά η Βασίλω πρώτη. Λες και αρεσκόμαστε σα λαός να βρισκόμαστε σε πλάνη. Να τρέφουμε συλλογικές και ατομικές ψευδαισθήσεις, να εφευρίσκουμε αόρατους εχθρούς, να παραδινόμαστε αμαχητί στους υπαρκτούς και να κυνηγάμε χίμαιρες.
Ένα από τα θέματα των ημερών, οι εθελοντικές οργανώσεις ή αλλιώς Μ.Κ.Ο. Υπάρχει μια άποψη, εκφρασμένη από πολλούς εργαζομένους που ξιφουλκούν εναντίον τους, που εμπεριέχει καταγγελίες συμβάσεων, εκμετάλλευση εργαζομένων, καθυστερήσεις πληρωμών… Η άλλη πλευρά, αυτή των Μ.Κ.Ο. υπεραμύνεται της αξίας της ύπαρξης της κοινωνίας πολιτών και των αδιαμφισβήτητων κοινωνικών δράσεων που ασκούν.
Και ποιος έχει δίκιο; Απλά, το δίκιο και το άδικο αγγίζει και τις δυο πλευρές. Να εξηγηθώ. Ναι, είναι αλήθεια ότι υπάρχουν καθυστερήσεις πληρωμών, αλλά για αυτό δεν είναι υπεύθυνες οι οργανώσεις. Ναι, υπάρχουν περιπτώσεις που σημειώνονται κρούσματα εκμετάλλευσης των εργαζομένων, όπως η «πολλαπλή χρήση» τους… Ναι, το να εργάζεται κάποιος με επισφαλείς όρους (λίγα χρήματα για λίγους μήνες…) δεν είναι αυτό που αξίζει ή ονειρεύεται ένας εργαζόμενος. Όμως τα δυο παραπάνω δεν εφαρμόζονται από όλες τις οργανώσεις, ώστε να τις δαιμονοποιούμε συλλήβδην, και σίγουρα δεν είναι εφεύρεση των Μ.Κ.Ο.
Αν ρίξει κάποιος μια ματιά στην πραγματικότητα της εργασιακής πιάτσας (ιδιωτική και δημόσια) θα διαπιστώσει με φρίκη κάτω από πόσο χειρότερες συνθήκες εργάζονται πολλοί συμπολίτες μας. Συμπάσχω με την αγανάκτηση, κρίνω απαραίτητη την αντίδραση για να διορθωθούν τα κακώς κείμενα αλλά αδυνατώ να καταλάβω τον ισοπεδωτισμό για κάτι από το οποίο στο κάτω κάτω τρώμε «ψωμί». Θεωρώ ευλογία την πολιτικοποίηση του ατόμου και το δικαίωμα του εργαζόμενου να διεκδικήσει τα δικαιώματά του, αλλά αρνούμαι να πνίγεται από τον ιδεολογικό μανδύα που τον περικλείει και να συμπεριφέρεται ως ανώριμο κομματόσκυλο. Αυτές οι πρακτικές δεν είναι που μας οδήγησαν εδώ; Ή κατάλαβα λάθος;
Οι εθελοντικές οργανώσεις με τη σειρά τους έχουν δίκιο να εξεγείρονται. Κατηγορούνται απλώς επειδή υπάρχουν, για πράγματα που δεν διέπραξαν, βλέπουν να μην αναγνωρίζεται το κοινωνικό τους έργο, οι θέσεις τους και ό,τι χτίσανε εθελοντές με κόπο και ιδρώτα, συχνά χωρίς προσωπικό όφελος. Πρέπει όμως και εκείνες να παραδεχτούν πως πολλές ανάμεσά τους διαπλέκονται σε πολιτικά παιχνίδια εξουσίας και διαπλοκής. Κάποιες από αυτές μοιάζουν με ένα πολύ ωραίο κτίριο, κόσμημα αρχιτεκτονικής, με καλοδιατηρημένους κήπους, αλλά δυστυχώς η ευωδία των λουλουδιών δεν αρκεί για να καλύψει τη δυσοσμία που αναβλύζει από το εσωτερικό του. Η ταμπέλα του «εθελοντή» δεν σε εξαγνίζει αν πίσω από αυτή διαπράττεις ανομίες, όπως το ξεζούμισμα των εργαζομένων με αντάλλαγμα λίγες δεκάρες και η διασπάθιση του δημοσίου χρήματος, με τη δικαιολογία ότι «έτσι γίνεται η μπίζνα στο Γιουνανιστάν». Και φυσικά το γεγονός ότι σε αρκετές οργανώσεις, ακόμα και κάποιες που είναι αποδεδειγμένα υγιείς, έχει βρει καταφύγιο σεβαστός αριθμός από τα γνωστά πασπαρτού- κομματόσκυλα αλλά και «ψώνια» για να αναβαθμίσουν το κοινωνικό τους πρεστίζ ή να βάλουν το δάχτυλο στο -λιγοστό πια- μέλι, πρέπει να τους κάνει να είναι πιο προσεκτικοί. Ή κάνω λάθος;
Εν ολίγοις, και για τις μεν οργανώσεις και για όσους εναντιώνονται σε αυτές ισχύουν δυο γνωμικά. Το ένα είναι ότι «η γυναίκα του Καίσαρα δεν φτάνει να είναι τίμια, αλλά πρέπει και να φαίνεται τίμια» και το άλλο ότι «το πρόβλημα με τις λέξεις είναι ότι δεν ξέρεις από ποια στόματα πέρασαν». Αναντίλεκτα, η ύπαρξη των εθελοντικών οργανώσεων εφόσον λειτουργούν έντιμα και με αίσθημα κοινωνικής ευθύνης, έχει θετική απόχρωση. Τα προγράμματα κοινωφελούς εργασίας που προσφέρουν αποτελούν μια ανάσα στο βρόγχο της ανεργίας που μπλεχτήκαμε εμείς οι νέοι. Δεν είπε κανείς ότι είναι αγγελικά πλασμένα. Στο χέρι μας να διορθώσουμε τις όποιες δυσαρμονίες και όχι να τα εξαφανίσουμε. Δεν υποστήριξε κανείς ότι λύνουν εκ βάθρων το πρόβλημα της ανεργίας. Ο δρόμος είναι ανοιχτός για να αξιώσουμε και προπάντων να προτείνουμε κάτι καλύτερο.
Από την εποχή που βασίλευε το «απόλυτο τίποτα» περάσαμε στη σφαίρα του «ό,τι να ‘ναι». 20χρονα παιδιά οπλίζονται με Καλάσνικοφ κάνοντας τους επαναστάτες και άλλοι βυθίζονται στη θλίψη και την παραίτηση. Άλλοι σκύβουν το κεφάλι και άλλοι επιδεικνύουν στείρα άρνηση απέναντι στα πάντα… Ας μη ξεστρατίζουμε άλλο… Δε μας παίρνει… Ας συνεισφέρουμε όλοι μας στο δημόσιο διάλογο και στη δημόσια ζωή με την προσωπική μας στάση που θα χαρακτηρίζεται από θάρρος, και κίνητρο μα συνάμα από ψυχραιμία, λογική και σύνεση. Ας κοιταχτούμε στον καθρέφτη και ας πούμε: «Θα σοβαρευτείς επιτέλους;» Εκτός αν κάνω λάθος…
