Γράφει η Γεωργία Κεραμάρη,
Δημοσιογράφος
Η ανθεκτική παράδοση ενός υδροκέφαλου Κράτους και μιας ασθμαίνουσας Τοπικής Αυτοδιοίκησης
Μετά την «Εργασιακή Εφεδρεία» τη σκυτάλη παίρνει η «Διαθεσιμότητα»
Η ιστορία σχετικά με τη μείωση των δημοσίων υπαλλήλων θα μπορούσε να παραλληλιστεί με ένα βαρετό «χιλιοπαιγμένο» σενάριο. Ας θυμηθεί κανείς τι έγινε τον Oκτώβρη του 2011. Τότε, το γνωστό πολυνομοσχέδιο της εργασιακής εφεδρείας περνά κατά πλειοψηφία στη Βουλή. Μετά από αντίσταση δυο ετών στις πιέσεις της τρόικας, οι πρώτοι από τους χιλιάδες δημοσίους υπαλλήλους βλέπουν την πόρτα της εξόδου από το δημόσιο να ανοίγεται διάπλατα μπροστά τους. Κάποιοι πίστεψαν ότι καταρρίφθηκε ένα μεγάλο ταμπού για τη χώρα μας, η άρση δηλαδή της μονιμότητας των δημοσίων υπαλλήλων. Τελικά, όσοι το πίστεψαν, διαψεύστηκαν, καθώς το μέτρο της εργασιακής εφεδρείας αποδείχθηκε ότι πάρθηκε μόνο για το θεαθήναι. Οι αριθμοί καταδεικνύουν με ενάργεια την αναποτελεσματικότητα λήψης σχετικών αποφάσεων. Πιο συγκεκριμένα, από τους 15.000 υπαλλήλους, που υποσχέθηκε η τότε κυβέρνηση Παπανδρέου να βγάλει στην εφεδρεία, στο τέλος εκείνης της χρονιάς είχαν φύγει μετά κόπων και βασάνων μόνο 700!
Τον περασμένο Αύγουστο η κυβέρνηση Σαμαρά επανέφερε το θέμα. Επανεφηύρε μάλιστα μια νέα, έξυπνη, όπως την αποκάλεσε, εργασιακή εφεδρεία. Την ονόμασε διαθεσιμότητα. Έτσι, αποφασίστηκε να προβούν στην αποχώρηση, αρχικά, οι λεγόμενοι επίορκοι δημόσιοι υπάλληλοι, όσοι, δηλαδή, έχουν εκκρεμότητες με ποινικά και διοικητικά παραπτώματα. Ο Υπουργός Διοικητικής Μεταρρύθμισης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης, κύριος Μανιτάκης σχολίασε μάλιστα σχετικά: «Το διοικητικό αυτό μέτρο λαμβάνεται προς το συμφέρον της ίδιας της δημόσιας υπηρεσίας και προς αποκατάσταση της πειθαρχικής ευθύνης, τόσο των δημοσίων υπαλλήλων όσο και των πειθαρχικών οργάνων. Οι υπάλληλοι που υπάγονται στο μέτρο είναι ελάχιστοι, μερικές εκατοντάδες σε ένα σύνολο 600.000 δημοσίων υπαλλήλων. Δεν είναι δυνατόν, αυτοί οι ελάχιστοι υπάλληλοι να προστατεύονται από ένα άτυπο καθεστώς ανομίας και ανοχής.»
Μόνο που οι επίορκοι δεν αρκούν για να συμπληρωθεί ο αριθμός των 150.000 υπαλλήλων που θα έπρεπε να αποχωρήσουν σε τρία χρόνια. Έτσι, στους υποψήφιους για τη διαθεσιμότητα προστέθηκαν οι ωρομίσθιοι και οι αορίστου χρόνου, με μια προτίμηση για τους ΔΕ, που έχουν προσληφθεί εκτός ΑΣΕΠ ή εκτός διαδικασίας επιλογής σύμφωνα με προκαθορισμένα και αντικειμενικά κριτήρια υπό τον έλεγχο ανεξάρτητης αρχής.
Πιο συγκεκριμένα η ρύθμιση αφορά αποκλειστικά:
- Υπαλλήλους που υπηρετούν με σχέση εργασίας ιδιωτικού δικαίου αορίστου χρόνου σε υπηρεσίες κεντρικές και περιφερειακές, του Δημοσίου, των ανεξάρτητων αρχών, των ΝΠΔΔ, των ΟΤΑ α΄ και β΄ βαθμού και των ΝΠΙΔ που ανήκουν στον δημόσιο τομέα. Δηλαδή, δεν αφορά μόνιμο προσωπικό.
- Υπαλλήλους Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης. Δηλαδή, δεν αφορά υπαλλήλους υποχρεωτικής και πανεπιστημιακής εκπαίδευσης (Υ.Ε. και Π.Ε).
- Υπαλλήλους των ειδικοτήτων Διοικητικού, Διοικητικού Λογιστικού, Διοικητικού οικονομικού και Διοικητικών Γραμματέων. Δηλαδή, δεν αφορά υπαλλήλους καμίας άλλης ειδικότητας.
Στόχος του μέτρου της διαθεσιμότητας είναι η μείωση της συγκέντρωσης των υπαλλήλων. Οι υπάλληλοι που θα επιλέχθούν, θα ενταχθούν άμεσα στο σχήμα της κινητικότητας, ώστε να μεταφερθούν σε υπηρεσίες όπου υπάρχουν διαπιστωμένες ανάγκες σε προσωπικό, ιδίως εκεί όπου η υποστελέχωση δημιουργεί έντονα προβλήματα και καθυστερήσεις εξυπηρέτησης του πολίτη, όπως τα ΚΕΠ, οι διευθύνσεις συντάξεων στο δημόσιο και στα ασφαλιστικά ταμεία κ.τ.λ.
Τα επεισόδια στην ΔΕΘ κάνουν το γύρο του κόσμου
Στο μέτρο της διαθεσιμότητας κλήθηκαν πρώτοι να συμμετάσχουν οι υπάλληλοι της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Το εναρκτήριο λάκτισμα για τις ταραχές που ακολούθησαν δόθηκε όμως από τον κύριο Φούχτελ, που τόλμησε να ξεστομήσει το κοινό μυστικό! Ότι είναι δηλαδή υπεράριθμοι οι υπάλληλοι που υπηρετούν στην Τοπική Αυτοδιοίκηση! Ποιός ταράζεται άραγε όταν το ακούει; Ποιός δεν το ασπάζεται; Ποιός αγνοεί ότι έχουμε έναν τεράστιο μεν, αναποτελεσματικό δε κρατικό μηχανισμό, ένα υδροκέφαλο κράτος και μια ασθμαίνουσα Τοπική Αυτοδιοίκηση; Γιατί δεν ίδρωσε το αυτί κανενός τόσα χρόνια που μεγάλωνε και παρήκμαζε αυτός ο κρατικός μηχανισμός; Πού ήταν τόσα χρόνια οι συνδικαλιστές; Δεν έβλεπαν τη δαμόκλειο σπάθη, επικρεμάμενη πάνω από τα κεφάλια τους; Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή.
Ο κύριος Φουχτελ, Υφυπουργός Εργασίας της Γερμανίας και εντεταλμένος της Γερμανικής Κυβέρνησης για την Ελληνογερμανική συνεργασία επισκέφτηκε τη Θεσσαλονίκη, στο πλαίσιο της τρίτης Ελληνογερμανικής Συνέλευσης που πραγματοποιήθηκε στο συνεδριακό κέντρο «Ν. Γερμανός» της ΔΕΘ. Μια μέρα πρίν τη Συνέλευση προκειμένου να καταδείξει το πρόβλημα των υπεράριθμων δημοσίων υπαλλήλων της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, τόλμησε να δηλώσει με σχετική αφέλεια:
«Υπάρχουν μελέτες και έρευνες που έδειξαν ότι για εργασίες όσον αφορά την Τοπική Αυτοδιοίκηση απαιτούνται 3.000 εργαζόμενοι στην Ελλάδα, ενώ στη Γερμανία η δουλειά διεκπεραιώνεται με 1.000 άτομα. Θα πρέπει να δοθούν απαντήσεις, ιδιαίτερα στους εταίρους που χρηματοδοτούν διαδικασίες στην Ελλάδα, γιατί δε γίνεται πιο αποτελεσματική εκμετάλλευση του εργατικού δυναμικού και να φανούν τρόποι πώς θα μειωθεί ο αριθμός τους».
Ύστερα από την επίμαχη αυτή δήλωση του οι δημοσιογράφοι έφυγαν κατενθουσιασμένοι, καθώς είχαν καταγράψει μια δήλωση «βόμβα», που έριχνε λάδι στη φωτιά… Ο κύριος Φούχτελ αμέριμνος για τη δήλωση του, δεν είχε συνειδητοποίησει εξαρχής πως μιας τέτοιας δήλωσης μύρια επεισόδια έπονται… Όταν η δήλωση βγήκε στον αέρα κάποιοι, Γερμανοί και Ελληνες, που βρίσκονταν στην πόλη για τη Συνέλευση ανασκουμπώθηκαν, προβληματισμένοι για το τι θα επακολουθήσει. Μάλιστα, ο Δήμαρχος Θεσσαλονίκης κύριος Γιάννης Μπουτάρης, δεν δίστασε να επισημάνει στον Φούχτελ ότι «έκανε γκέλα».
Το ίδιο απόγευμα ο κύριος Φούχτελ στην ΕΤ3 επιχείρησε να «μαζέψει» την επίμαχη δήλωση, διευκρινίζοντας ότι εννοούσε πως «είναι τόσο κακό το σύστημα Αυτοδιοίκησης στην Ελλάδα που χρησιμοποιεί περισσότερους εργαζόμενους από όσους χρειάζονται», αλλά ήταν ήδη πολύ αργά.
Τα «τέλια» του κ. Θέμη Μπαλασόπουλου, προέδρου της ΠΟΕ ΟΤΑ και των απεργών της ΠΟΕ ΟΤΑ που είχαν καταφθάσει ήδη στη Θεσσαλονίκη για να υποδεχθούν τους «σύγχρονους γερμανούς καταχτητές και τους επίδοξους συνεργάτες τους», πήραν φωτιά. Ακολούθησαν προπηλακισμοί μελών της γερμανικής αντιπροσωπείας στη ΔΕΘ. Ο κύριος Μπαλασόπουλος, αφού χαρακτήρισε τον Φούχτελ «αρπαχτουλάκη» και με μια γερή δόση ειρωνείας συνέχισε λέγοντας: «Ο Φούχτελ είπε ότι παρεξηγήθηκαν οι δηλώσεις του. Έτσι κι εμείς λέμε ότι τα επεισόδια ήταν μια… παρεξήγηση». Ο κύριος Μπαλασόπουλος ερωτηθείς, μάλιστα, για το εάν ο κύριος Φούχτελ είναι το πρόβλημα της Ελλάδας σήμερα και για το αν οι Γερμανοί ευθύνονται για τα προβλήματα που αντιμετωπίζει η χώρα δήλωσε: «Αν υπήρχε ελληνική κυβέρνηση, θα τον έβαζε σε ένα αεροπλάνο και θα τον έστελνε στη χώρα του. Όμως, δεν υπάρχει ελληνική κυβέρνηση. Υπάρχουν μόνο φερέφωνα και ανδρείκελα της Μέρκελ, που υπηρετούν και εφαρμόζουν πιστά τις επιταγές της Τρόικας σε βάρος της ελληνικής κοινωνίας. Αυτό είναι το μήνυμα που πρέπει να περάσουμε σήμερα. Γι’ αυτό κατέβηκε τόσος κόσμος, που ήταν όλοι εργαζόμενοι».
Το κλίμα στη συγκέντρωση των εργαζομένων ήταν ιδιαίτερα ηλεκτρισμένο. Οι δηλώσεις Φούχτελ εξελήφθησαν ως “casus belli”. Ακολούθησαν γραφικές στιγμές. Έτσι, η συγκέντρωση έγινε υπό τους ήχους γερμανικών εμβατηρίων, ενώ ανάμεσα στα συνθήματα που ακούστηκαν ήταν και το «μαζί, μαζί, να διώξουμε τους ναζί». Μόλις έφθασε ο πρόξενος της Γερμανίας στη Θεσσαλονίκη Wolfgang-Obermaier και άλλα μέλη της γερμανικής αντιπροσωπείας, ομάδα διαδηλωτών κινήθηκε προς το μέρος τους και προσπάθησε να τους εμποδίσει να μπουν στον χώρο της ΔΕΘ. Η εικόνα του γερμανού πρόξενου κ. Βόλφγκανγκ Χέσλερ Ομπερμάγιερ, να δέχεται καταιγισμό από μπουκάλια νερό, καφέδες έκαναν τον γύρο του κόσμου.
Ισχυρή αστυνομική δύναμη ανέλαβε να οδηγήσει τον πρόξενο στο εσωτερικό της ΔΕΘ, ενώ τα ΜΑΤ προσπάθησαν να απομακρύνουν διά της βίας τον κόσμο. Περίπου 300 εργαζόμενοι και συνδικαλιστές, μαζί και ο πρόεδρος της ΠΟΕ ΟΤΑ κατάφεραν να εισβάλουν στη ΔΕΘ και τότε ξεκίνησε το ανθρωποκυνηγητό, με τα ΜΑΤ να κάνουν χρήση χημικών. Οι διαδηλωτές κατάφεραν να φθάσουν έξω από το «Ν. Γερμανός», όπου διεξάγονταν η 3η Ελληνογερμανική Συνέλευση, στην οποία επικρατούσε έκδηλη αμηχανία.
Το βαρύ κλίμα από τις αποδοκιμασίες των εργαζομένων στην Τοπική Αυτοδιοίκηση επιχείρησε να ελαφρύνει και ο Γερμανός πρόξενος, σχολιάζοντας:
«Ίσως δημιουργήθηκε η παρεξήγηση, πως η Ελληνογερμανική Συνέλευση θέλει να μειώσει τις θέσεις εργασίας στην ελληνική Αυτοδιοίκηση. Δεν ήμουν θύμα αντιδράσεων. Ήταν παρεξήγηση και ευτυχώς έχασα μόνο τα γυαλιά μου που κόστιζαν μόλις 3 ευρώ. Ελπίζω όμως να λύσουμε αυτές τις παρεξηγήσεις». Παράλληλα, η ίδια η καγκελάριος Μέρκελ παρενέβη δηλώνοντας ότι «η βία δεν αποτελεί μέσο αντιπαράθεσης».
Η αντίθεση ανάμεσα στη φιλική ατμόσφαιρα μεταξύ των συμμετεχόντων στη διάσκεψη και το κλίμα ταραχής που επικρατούσε στον εξωτερικό χώρο ήταν κάτι παραπάνω από έκδηλη. Καθώς μέσα στην αίθουσα μια θεατρική ομάδα έπαιζε ένα έργο για τη συνεργασία και την κατανόηση, έξω οι διαδηλωτές έπαιζαν ύμνους των ναζί και πολλοί φώναζαν «Εξω οι Γερμανοί» και «Δεν θα αγοράσετε την Ελλάδα».
Για όσους δεν έχουν κοντόθωρα μάτια και μισόκουφα αυτιά
Είναι γεγονός πως υπάρχουν εκατοντάδες τραγικές ιστορίες πίσω από το ενδεχόμενο απολύσεων. Δυστυχώς, όμως η θλίψη και η οργή δεν αλλάζουν την πραγματικότητα. Δε μπορούν να σώσουν την χώρα μας από την κατρακύλα. Όλοι μας και ο καθένας από την πλευρά του θα πληρώσει προσωπικά το τίμημα. Όλοι μας πρέπει να δούμε την αλήθεια και να κάνουμε την κριτική μας. Δεν γίνεται στο εξής να έχουμε κοντόθωρα μάτια και μισόκουφα αυτιά. Οι πρυτανεύουσες αντιλήψεις για την οργάνωση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης πρέπει να τεθούν σε άλλη βάση. Η επανεπινόηση όμως του θεσμού δυστυχώς δεν γίνεται χωρίς κόστος.
Η δήλωση του Φούχτελ δεν αποτέλεσε κεραυνό εν αιθρία. Θα ήταν υποκριτικό άλλωστε να ισχυριστεί κανείς κάτι τέτοιο. Είναι κοινή παραδοχή πως στην Τοπική Αυτοδιοίκηση υπάρχει πλεονάζον προσωπικό. Πολλοί εξ αυτών διορίστηκαν με τρόπο ρουσφετολογικό. Είναι επίσης αλήθεια, πως πολλοί άλλοι εργαζόμενοι στην ιδιωτική οικονομία έχασαν τις δουλειές τους, πληρώνοντας το βαρύ τίμημα ενός υπερδιογκωμένου δημόσιου τομέα. Όλοι γνωρίζαν επίσης για τη διασπάθιση του δημόσιου χρήματος, το πάρτι σπατάλης, διαφθοράς, σκανδάλων, υπερτιμολογήσεων έργων, άχρηστων δημοτικών «εταιριών», πλεονάζοντος προσωπικού, παράνομων διορισμών…Κανείς επίσης δεν αγνοούσε την καλπάζουσα γραφειοκρατία και την τυπολατρία στην Τοπική Αυτοδιοίκηση, αλλά ποτέ δεν ίδρωσε το αυτί κανενός!
Κανείς μέχρι τότε, δεν είχε διαμαρτυρηθεί για την απουσία Διοίκησης Ολικής Ποιότητας, την έλλειψη Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης, την απουσία μέτρησης συγκριτικής απόδοσης των υπαλλήλων (benchmarking), την ανυπαρξία κατάρτισης προυπολογισμού βάσει δεικτών απόδοσης ή την αδυναμία εφαρμογής κανονιστικής μεταρρύθμισης στην Τοπική Αυτοδιοίκηση. Κανείς μέχρι τότε δε θεώρησε ως desideratum την εξυπηρέτηση του δημοσίου συμφέροντος. Κανείς δεν κατέκρινε την παθητική στάση της δημοσιουπαλληλίας ή την αριθμητική ανισοκατανομή των δημοσίων υπαλλήλων.
Αναντίλεκτα, η Τοπική Αυτοδιοίκηση μετεξελίχθηκε σε «μεγάλο ασθενή» εξαιτίας τέτοιων παρωχημένων πρακτικών, οι οποίες επί δεκαετίες έτρωγαν σαν σαράκι το κύρος της και την δυνατότητά της να υπηρετεί τον πολίτη. Δυστυχώς, για όλα αυτά δεν έφταιξε ο Φούχτελ! Στη δήλωση του, μάλλον βρήκαν κάποιοι, απλώς τον αποδιοπομπαίο τράγο!
Τώρα η χώρα αναγκάζεται, να προσαρμοστεί βίαια και πιθανότατα σε πολλές περιπτώσεις άδικα. Δυστυχώς, όταν δε λύνονται τα προβλήματα συν τω χρόνω, έρχεται η ώρα που συσσωρεύονται και επιστρέφουν με πολύ μεγαλύτερη ένταση. Σήμερα σε ένα περιβάλλον πρωτόγνωρης οικονομικής κρίσης την οποία βιώνει ο Ελληνικός Λαός, πρέπει να ληφθούν διορθωτικές αποφάσεις σε μηδενικό χρόνο, προκειμένου η χώρα να ορθοποδήσει, και σε αυτό το πλαίσιο η Τοπική Αυτοδιοίκηση δεν μπορεί να εξαιρεθεί.
Η προσεκτική διαχείριση των οικονομικών, η αντικειμενική αξιολόγηση του υπαλληλικού προσωπικού, η ανακατανομή των ανθρώπινων πόρων, προκειμένου να καλυφθούν ανάγκες σε άλλες υπηρεσίες, η απομάκρυνση άμεσα όλων των επίορκων υπαλλήλων που δυσφημούν το σώμα των 600.000 δημοσίων υπαλλήλων, πρέπει να αποτελέσουν άμεση προτεραιότητα στις λειτουργίες των Ο.Τ.Α. Ο θεσμός της Τοπικής Αυτοδιοίκησης πρέπει να βγεί από το κάδρο ενός από τους πιο διεφθαρμένους τομείς της Δημόσιας Διοίκησης, προκειμένου το μέλλον της να μην είναι κάτι παραπάνω από δυσοίωνο.
Οι διαρθρωτικές αλλαγές στη Τοπική Αυτοδιοίκηση αποτελούν προϋπόθεση υπέρβασης της δεινής κρίσης που περνά ο τόπος. Η στείρα άρνηση των αναγκαίων αλλαγών και η καλλιέργεια ενός κλίματος φόβου και ανησυχίας στους υπαλλήλους δεν βοηθά ούτε τους ίδιους ούτε τη διοίκηση να αλλάξει. Και είναι επιτακτική ανάγκη το κράτος και η διοίκηση να μεταρρυθμιστούν άμεσα.
Πηγές:
Οι δηλώσεις Φούχτελ άναψαν το φυτίλι στη Θεσσαλονίκη
Θεωρεί πολλούς τους εργαζόμενους: Λάδι στη φωτιά από τον Φούχτελ
Οι τρεις ημέρες του κ. Φούχτελ στη Θεσσαλονίκη http://news.kathimerini.gr
Μανιτάκης: Η διαθεσιμότητα αποβλέπει στην αποκατάσταση του κύρους του Δημοσίου
Διαθεσιμότητα-Αργία-Δημοσίευση Πράξης Νομοθετικού Περιεχομένου
