Γράφει η Ελένη Καλησπεράτη, Κοινωνιολόγος
Οι δήμαρχοι της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης, Καμίνης και Μπουτάρης, αλλάζουν τα δεδομένα. Μέσα στο γενικότερο τέλμα στο χώρο της Τοπικής Αυτοδιοίκησης ύστερα από τα χρόνια της μεγάλης σπατάλης, κακοδιοίκησης και διαφθοράς και τον αναγκαστικό περιορισμό διάθεσης πόρων λόγω της κρίσης, εάν παρατηρήσει κανείς από πιο κοντά τα τεκτενόμενα έχει αρχίσει να υπάρχει κάποιο αμυδρό φως στο τούνελ.
Οι δυο δήμαρχοι της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης αντί να γκρινιάζουν και να μεταθέτουν αλλού τις ευθύνες όπως η πλειονότητα έχουν αρχίσει να βάζουν νυστέρι και να προωθούν την μετταρύθμιση «Καλλικράτης» χωρίς να υπονομεύουν το ίδιο το θεσμικό μεταρρυθιμιστικό πλαίσιο που έχει θέσει το ίδιο το πρόγραμμα. Οι δυο δήμοι αντιμετώπισαν καταρχήν την φαυλότητα των συντεχνιών που διοικούσαν το Δήμο και σπαταλούσαν ασκόπως ανθρώπινους και χρηματικούς πόρους.
Άρχισαν να ορθολογικοποιούν τις υπηρεσίες, να νοικοκυρεύουν τη διαχείριση και να προσφέρουν τις ίδιες υπηρεσίες με αρκετά χαμηλότερο κόστος. Άρχισαν να αξιοποιούν το κοινωνικό κεφάλαιο της συνεργασίας της Τοπικής Αυτοδιοίκησης με τους συλλογικούς φορείς της πόλης και να αξιοποιούν δημιουργικά τη δημόσια διαβούλευση. Επίσης, οι δυο δήμοι άρχισαν να αναπτύσουν την απαιτούμενη εξωστρέφια των δήμων με άλλους ευρωπαίκούς θεσμικούς φορείς εισάγωντας πρακτικές της συμμετοχικής δημοκρατίας.
Σε αυτό το επίπεδο, είδαμε πρωτοβουλίες όπως: την ελληνογερμανική συνέλευση στην Θεσσαλονίκη με συνδιοργανωτή το δήμο της πόλης, το Ελληνοαμερικανικό ίδρυμα για την υποστήριξη ευπαθών ομάδων στην Ελλάδα καθώς και τα σύγχρονα «Παναθήναια». Ο Δήμαρχος Θεσσαλονίκης θεωρεί ότι το «πέπλο της συνεργασίας ελληνικής και γερμανικής αυτοδιοίκησης» δεν κυριαρχείται τόσο από τα πραγματικά δεδομένα, αλλά κυρίως, από κάποια στερεότυπα που είναι σημαντικό να εντοπιστούν.
Και αυτό, διότι η διαχείριση της κρίσης έχει μετατρέψει σήμερα τη σχέση μας με τη Γερμανία στη σημαντικότερη διμερή σχέση της χώρας μας με ξένο κράτος. Από την αρχή της κρίσης έως σήμερα, ίσως το μόνο στοιχείο που δεν αντιμετωπίζεται αρνητικά από τα γερμανικά και ευρωπαϊκά μέσα ενημέρωσης είναι αυτό της συνεργασίας μεταξύ των δύο χωρών (Ελλάδα – Γερμανία).
Σε αυτό τον τομέα, λοιπόν, η τοπική αυτοδιοίκηση μπορεί να επιτελέσει ένα μεγάλο ρόλο, ενώ αντίστοιχα μέσω και της επαφής των τοπικών της ηγετών με τους αντίστοιχους των άλλων κρατών, να αλλάξει την εικόνα των ίδιων, των κεντρικών φορέων διακυβέρνησής τους, και συνολικά, του «μέσου γερμανού πολίτη» για τη χώρα μας, ζήτημα με τεράστια εθνική σημασία. Την εικόνα αυτή, που σήμερα σε μεγάλο βαθμό έχει αφεθεί στις προκαταλήψεις και από τις δύο πλευρές (συγκρίσεις με τη ναζιστική κατοχή, δημοσιεύματα λαϊκίστικων εντύπων και στις δύο χώρες όπως η Bild, δηλώσεις αβασάνιστες που αγνοούν δεδομένα ή επηρεάζονται από πολιτικούς φανατισμούς και ιδεολογικές αγκυλώσεις), που τις επιτείνει η σκληρή δημοσιονομική προσαρμογή της χώρας μας, όπως είναι αλήθεια ασφαλώς να αναγνωριστεί.
Μεταξύ άλλων έγιναν προτάσεις για πρωτοβουλίες πολιτιστικής, κοινωνικής και εκπαιδευτικής υφής, καταφύγιο για τα αδέσποτα ζώα, για Άθληση στα πάρκα, προώθηση μορφών συμμετοχικής δημοκρατίας όπως επίσης και κοινωνικές Συνεταιριστικές Επιχειρήσεις & Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας. Παράλληλα οργανώθηκε ένα Δίκτυο ποδηλάτων στην Αθήνα αλλά και συνοικιακές αναπτυξιακές επιχειρήσεις με αντικείμενο προσανατολιζόμενο στην προστασία του περιβάλλοντος και στην ποιότητα της ζωής των πολιτών. Οργανώθηκαν εργατικοί συνεταιρισμοί με σκοπό την παροχή υπηρεσιών κατάρτισης και κοινωνικών υπηρεσιών. Συν τοις άλλοις, έγινε δημιουργία αγροτουριστικών συνεταιρισμών αλλά και συνεταιρισμών για άτομα με ψυχοκοινωνικές δυσκολίες. Επίσης, ήταν ιδιαίτερα σημαντική η δημιουργία οργανισμών ενσωμάτωσης μέσω οικονομικών δραστηριοτήτων με στόχο την ένταξη γυναικών και μακροχρόνια ανέργων στην αγορά εργασίας. Αξίζει να σημειωθεί, παράλληλα, η ενεργοποίηση του κοινωνικού κεφαλαίου και η καταπολέμηση της ανεργίας προσφέροντας εκπαιδευτικά προγράμματα και ευκαιρίες για απασχόληση ορισμένου χρόνου.
Η δημιοργία επιχειρήσεων με κοινωνικό σκοπό, η δημιουργία κοινωνικών ωδείων, επιδοτούμενων προγραμμάτων για ανέργους καθώς επίσης και ειδικών γκρουπ ευπαθών ομάδων ήταν από τις πιο σημαντικές πρωτοβουλίες. Συν τοις άλλοις, δημιουργήθηκαν κοινωνικά αγροκτήματα και κοινωνικοί λαχανόκηποι σε ένα πλαίσιο κοινωνικά υποστηριζόμενης γεωργίας.
Μια ακόμη πρωτοβουλία για μεταρρύθμιση ήταν η λήψη μέτρου της διαθεσιμότητας, σκοπός του οποίου είναι η μείωση της συγκέντρωσης των υπαλλήλων. Οι υπάλληλοι που θα επιλέχθούν, θα ενταχθούν άμεσα στο σχήμα της κινητικότητας, ώστε να μεταφερθούν σε υπηρεσίες όπου υπάρχουν διαπιστωμένες ανάγκες σε προσωπικό, ιδίως εκεί όπου η υποστελέχωση δημιουργεί έντονα προβλήματα και καθυστερήσεις εξυπηρέτησης του πολίτη, όπως τα ΚΕΠ, οι διευθύνσεις συντάξεων στο δημόσιο και στα ασφαλιστικά ταμεία κ.τ.λ.
Να σημειωθεί ακόμη ότι επιχειρήθηκε η διαφάνεια των ενεργειών, όπου οι Έλληνες πολίτες θα είχαν πρόσβαση σε θεματικές και αποφάσεις, που δυστυχώς, όμως, δεν βοήθησε ιδιαίτερα στην εκ νέου διαμόρφωση της γνώμης των πολιτών καθώς και η δυνατότητα καταγραφής και δημοσιοποίησης παραπόνων των πολιτών προς τους Δήμους. Ακόμη πραγματοποιήθηκεε μια προσπάθεια με σκοπό την αναζωογόνηση του ευρύτερου κέντρου της Αθήνας, καθώς και τη βελτίωση της ποιότητας ζωής των κατοίκων της πόλης. Στη συνάντηση, στην οποία συμμετείχε και η πρόεδρος του Οργανισμού Ρυθμιστικού Σχεδίου Αθήνας, Βιβή Μπάτσου, αποφασίστηκε η συγκεκριμένη πρωτοβουλία, η οποία υλοποιείται για πρώτη φορά στην Ελλάδα και περιλαμβάνει δύο βασικά σκέλη: τη διερεύνηση κοινωνικών, αναπτυξιακών και περιβαλλοντικών παραμέτρων και τη διαμόρφωση στρατηγικής αστικής παρέμβασης στην περιοχή του δήμου Αθηναίων και ειδικότερα στην ευρύτερη κεντρική ζώνη του που θα ολοκληρωθεί και θεσμικά με την υπογραφή ΚΥΑ, τη θεσμική και λειτουργική προετοιμασία σύστασης ενός ειδικού Ταμείου Αστικής Ανάπτυξης για την Αθήνα (πηγή: in.gr).
Η προσεκτική διαχείριση των οικονομικών, η αντικειμενική αξιολόγηση του υπαλληλικού προσωπικού, η ανακατανομή των ανθρώπινων πόρων, προκειμένου να καλυφθούν ανάγκες σε άλλες υπηρεσίες, η απομάκρυνση άμεσα όλων των επίορκων υπαλλήλων που δυσφημούν το σώμα των 600.000 δημοσίων υπαλλήλων, πρέπει να αποτελέσουν άμεση προτεραιότητα στις λειτουργίες των Ο.Τ.Α. Ο θεσμός της Τοπικής Αυτοδιοίκησης πρέπει να βγει από το κάδρο του ενός από τους πιο διεφθαρμένους τομείς της Δημόσιας Διοίκησης, προκειμένου το μέλλον της να μην είναι κάτι παραπάνω από δυσοίωνο.
Οι διαρθρωτικές αλλαγές στη Τοπική Αυτοδιοίκηση αποτελούν προϋπόθεση υπέρβασης της δεινής κρίσης που περνά ο τόπος. Η στείρα άρνηση των αναγκαίων αλλαγών και η καλλιέργεια ενός κλίματος φόβου και ανησυχίας στους υπαλλήλους δεν βοηθά ούτε τους ίδιους ούτε τη διοίκηση να αλλάξει. Και είναι επιτακτική ανάγκη το κράτος και η διοίκηση να μεταρρυθμιστούν άμεσα.
