Κοινωνική οικονομία είναι μια αλληλέγγυα οικονομία, είναι ένας άλλος χώρος οικονομικής δραστηριότητας, πέρα από την ανταγωνιστική οικονομία και μπορεί να λειτουργήσει συμπληρωματικά για το εισόδημα και την απασχόληση, για την αντιμετώπιση της ανεργίας, της δυσπραγίας και της φτώχειας.
Ως κοινωνική, δεν αναφέρεται στον κρατισμό και τις υπηρεσίες του κράτους πρόνοιας. Δεν είναι οι κρατικές επιχειρήσεις. Κοινωνική οικονομία είναι η αλληλέγγυα οικονομία με μη χρηματικές ανταλλαγές καθώς και οι κοινωνικές επιχειρήσεις κοινωφελούς σκοπού.
Η ουσία της κοινωνικής οικονομίας επικεντρώνεται στις υπαρκτές ανάγκες του παρόντος, ιδιαίτερα όσον αφορά την απασχόληση έχοντας ως αποστολή να καλύψει τούτες τις ανάγκες όπου κι αν εμφανίζονται επιστρατεύοντας μέσα όπως η αλληλεγγύη, ο εθελοντισμός και οι δωρεές.
Η άτυπη παραδοσιακή κοινωνική οικονομία της αλληλεγγύης είναι εκείνη των μη χρηματικών ανταλλαγών. Στις παραδοσιακές αγροτικές οικονομίες υπήρχε πάντοτε μία άτυπη μορφή ανταλλαγών σε είδος, εργασία και μέσα παραγωγής, που διευκόλυνε τους χωρικούς στις ανταλλαγές τους που είχαν αντικειμενικά πολύ περιορισμένα χρήματα. Αντάλλαζαν, έτσι, όχι μόνο προϊόντα, αλλά και χρόνο εργασίας μεταξύ τους.
Με άλλα λόγια, αναφερόμαστε στον -υπό ευρεία έννοια- τρίτο τομέα της οικονομίας με τα όρια μεταξύ αυτών να μην είναι πάντοτε ευδιάκριτα. Ο πρώτος τομέας αφορά στην ιδιωτική εμπορευματική οικονομία, δηλαδή τις επιχειρήσεις που λειτουργούν με σκοπό το κέρδος. Ο δεύτερος τομέας αφορά στη δημόσια ή κρατική οικονομία, που το κράτος ή άλλες μονάδες προσφέρουν αγαθά και υπηρεσίες με αναδιανεμητικό χαρακτήρα.
Ο τρίτος τομέας αφορά στο ευρύ πεδίο της αλληλέγγυας οικονομίας. Είναι μια οικονομική δραστηριότητα που ξεκινάει «από κάτω». Πρόκειται κατά κύριο λόγο για μια πρωτοβουλία των πολιτών («οικονομία των πολιτών», δηλαδή από τους πολίτες και για τις ανάγκες αυτών) που δεν αποσκοπεί στο κέρδος. Πρόκειται με άλλα λόγια για μια «οικονομία των πραγματικών αναγκών».
Ορισμένα χαρακτηριστικά της τα οποία θα μπορούσαν να αναφερθούν είναι:
- η εκούσια συμμετοχή των ατόμων και η δημοκρατική έκφρασή τους και
- η αλληλεγγύη, η οποία αναδεικνύεται από τη λειτουργία στο πλαίσιο της κοινωνίας και της κάλυψης των αναγκών των πολιτών.
Η άλλη μορφή είναι η άτυπη ή ορθότερα, εναλλακτική, αλληλέγγυα, κοινωνική οικονομία.
Η κοινωνική οικονομία είναι πολλαπλασιαστής της κοινωνικής υπευθυνότητας, απέναντι στον κοινωνικό και οικονομικό αποκλεισμό και την υποβάθμιση του περιβάλλοντος διότι λειτουργεί ως ταμιευτήρας της αλληλεγγύης και των πόρων που προέρχονται από τους πολίτες και τις επιχειρήσεις, για να γίνουν επενδύσεις σε τομείς που είναι κοινωνικά αναγκαίοι, αλλά δεν προσφέρουν ισχυρό κίνητρο κέρδους για να προσελκύσουν ιδιωτικές επενδύσεις.
Στόχος της κοινωνικής οικονομίας δεν είναι η κατανάλωση ως αυτοσκοπός, αλλά η κάλυψη καταρχήν βασικών αναγκών μέσω ισοδίκαιης κατανομής των πόρων και σχέσεων αλληλεγγύης.
Ο ορισμός αυτός καλύπτει ένα ευρύ φάσμα οικονομικών δραστηριοτήτων, από τους συνεταιρισμούς μέχρι και τα δίκτυα ανταλλαγής. Σήμερα, υπάρχει η θεσμική κοινωνική οικονομία της αλληλεγγύης μέσω των κοινωνικών επιχειρήσεων του μη κερδοσκοπικού τομέα που δημιουργεί διαρκή απασχόληση και εισοδήματα για τους εργαζομένους ή τους συνεταιριζόμενους.
Πηγή: socialactivism.gr