Του Βασίλη Τακτικού*
Ένα ξεκάθαρο μήνυμα διαμορφώθηκε φέτος από την τριήμερη Ελληνο-Γερμανική συνέλευση που πραγματοποιήθηκε στην Νυρεμβέργη από 21-24 Οκτωβρίου με όραμα τον Δήμο του μέλλοντος.
Το μήνυμα αυτό είναι ότι, οι δήμοι μπορούν να ασκήσουν την δική τους πολιτική, την λεγόμενη «πολιτική των πόλεων» για την τοπική ανάπτυξη, την ποιότητα ζωής, την αποκέντρωση των αποφάσεων και την οριζόντια διαδημοτική συνεργασία, χωρίς να εξαρτώνται από την κρατική γραφειοκρατία και τους περιορισμούς της κρατικής γραφειοκρατίας.
Σε αυτό το κλίμα, μπορούμε να πούμε ότι ήταν και το πλαίσιο των συζητήσεων που έγιναν στις εργασίες της 4ης Ελληνο-Γερμανικής συνέλευσης στη Νυρεμβέργη, μολονότι στην συνδιάσκεψη έγινε και πολύς λόγος, για τα γενικότερα πολιτικά ζητήματα της Ελλάδας, όπως της διαχείρισης του χρέους και το αίτημα της Ελληνικής πλευράς να σταματήσει η σκληρή λιτότητα στη χώρα μας και να ξεκινήσει η ανάπτυξη με την αναδιαπραγμάτευση του χρέους. Έτσι, το περιεχόμενο των συζητήσεων επισκιάστηκε σε πολλές περιπτώσεις από την γενικότερη πολιτική κατάσταση, που εκφράζει βέβαια, το κλίμα συνεργασίας στη πολιτική σκηνή των δύο χωρών στην παρούσα φάση.
Το μήνυμα της καγκελαρίου Άνγκελα Μέρκελ που εκφωνήθηκε βιντεοσκοπημένο στην συνδιάσκεψη, εξήρε την σημασία της εμβάθυνσης της συνεργασίας στις πόλεις και τους πολίτες των δύο χωρών, αναφέροντας ότι αυτή η συνεργασία είναι πρωτοποριακή σε Ευρωπαϊκό επίπεδο καθώς δημιουργεί μοναδικές προϋποθέσεις συνεργασίας, γέφυρες εμπιστοσύνης και φιλίας, μεταξύ των πόλεων και των πολιτών των δύο χωρών. Παράλληλα, εξέφρασε την ικανοποίησή της ότι η πρωτοβουλία που πήρε το Μάρτιο του 2010 με τον τότε πρωθυπουργό της Ελλάδας Γιώργο Παπανδρέου, εξελίσσεται σε ένα δυναμικό θεσμό που δικαιώνει τις προσδοκίες, παρά τις δυσκολίες που παρουσιάστηκαν σε αυτό το χρονικό διάστημα.
Για τις δυσκολίες αυτές και το έλλειμμα της αρχικής κατανόησης του περιεχομένου συνεργασίας, κυρίως από την Ελληνική πλευρά, μίλησε ο δήμαρχος Θεσσαλονίκης κ Γιάννης Μπουτάρης, ο οποίος θεωρείται και εμβληματική προσωπικότητα στην ανάπτυξη της Ελληνο-Γερμανικής συνεργασίας καθώς, κόντρα στο αρχικό αρνητικό κλίμα υιοθέτησε και στήριξε την πρωτοβουλία. Ο Γιάννης Μπουτάρης, λοιπόν επισήμανε το κλίμα που υπήρχε για πολλούς στην αρχή της Ελληνογερμανικής συνεργασίας και της αντίληψης που επικρατούσε για μεταφορά κεφαλαίων για επενδύσεις στους δήμους και τις επιχειρήσεις που θα έφερναν άμεσα αποτελέσματα. Δεν πρόκειται όμως για μια τέτοια συνάντηση, που περιορίζεται στις επαφές δήμων και επιχειρηματιών για επιχειρηματικές ευκαιρίες και επενδύσεις που γίνεται συνήθως στο πλαίσιο των διπλωματικών επαφών μεταξύ των χωρών..
Ενδεχομένως, αυτή την περίοδο δεν υπάρχουν οι ευκαιρίες στο βαθμό που θα ήθελαν οι Ευρωπαϊκές αγορές για να επενδύσουν στην Ελλάδα και τέτοιες ευκαιρίες συνήθως δεν υπάρχουν όταν μία χώρα διέρχεται μια τόσο μεγάλη οικονομική κρίση.
Οι κοινωνίες όμως και οι Πόλεις με τους ανθρώπους και τους θεσμούς συνεργασίας στο πλαίσιο της αλληλεγγύης, είναι αυτές που μπορούν να δημιουργήσουν τις ευκαιρίες σε μια επόμενη φάση, όπου έχει εμπεδωθεί το κλίμα συνεργασίας μεταξύ πόλεων και πολιτών και όπου μπορούν να γίνουν επενδύσεις αρχικά στους ανθρώπινους πόρους και το κοινωνικό κεφάλαιο.
Σε αυτό το επίπεδο εάν θέλουμε να σταθούμε έχει σημειωθεί αρκετή πρόοδος στο κλίμα συνεργασίας και αδελφοποιήσεων μεταξύ αρκετών πόλεων της Ελλάδας και της Γερμανίας.
Υπάρχουν άμεσα οφέλη από το γεγονός αυτό στον ελληνικό τουρισμό, όπως υπάρχουν οφέλη στην μεταφορά τεχνογνωσίας για την λειτουργία των δήμων και την εξοικονόμηση πόρων προς όφελος της κοινωνίας. Οι επενδύσεις όπως στην ενέργεια, την ανακύκλωση στερεών αποβλήτων και στην μεταποίηση γεωργικών προϊόντων π.χ. του ελαιολάδου και πολλά άλλα, μπορούν να έλθουν στο μέλλον με την ωρίμανση των σχέσεων συνεργασίας.
Από την πλευρά της Γερμανικής τοπικής αυτοδιοίκησης και της αντίστοιχης Κ.Ε.Δ.Ε. (ένωση δήμων), παρουσιάστηκε, τόσο το ζήτημα της συμμετοχής των πολιτών στην λειτουργία της τοπικής αυτοδιοίκησης και η σημασία της, όσο και ένα στρατηγικό πλάνο μάνατζμεντ για την αποτελεσματικότητα της τοπικής αυτοδιοίκησης σε προϊόντα και υπηρεσίες που προσφέρονται στο πολίτη.
Στη συνέλευση επίσης επισημάνθηκαν και οι μεγάλες διαφορές μεταξύ Ελληνικής και Γερμανικής τοπικής αυτοδιοίκησης και το ζήτημα των διαθέσιμων πόρων που έχει η κάθε πλευρά. Για παράδειγμα, οι Γερμανικοί δήμοι απορροφούν για την λειτουργία τους το 26-27% των φόρων αντιθέτως με την Ελληνική τοπική αυτοδιοίκηση που απορροφά το 3-4% των φόρων.
Αυτές οι διαφορές παρουσιάζονται χωρίς το δικαίωμα για αυτοτελείς πόρους στα ακίνητα και τις επιχειρήσεις, επεσήμανε και ο πρόεδρος της Κ.Ε.Δ.Ε. Κώστας Ασκούνης, ο οποίος σε απόλυτη σύμπνοια με τον πρωτεργάτη της Ελληνο-Γερμανικής συνεργασίας, Γιάννη Μπουτάρη, συνδιαμόρφωσε και το τελικό κείμενο από Ελληνικής πλευράς που συνυπέγραψε και ο πρόεδρος της αντίστοιχης Γερμανικής «Ένωσης Δήμων Κ.Ε.Δ.Ε.
Έτσι, η αποκεντρωμένη τοπική αυτοδιοίκηση με τους αντίστοιχους οικονομικούς πόρους, όπως λειτουργεί και στο Γερμανικό μοντέλο της τοπικής αυτοδιοίκησης, είναι το βασικό ζητούμενο με την ταυτόχρονη συμμετοχή των ενεργών πολιτών και των οργανώσεων της κοινωνίας πολιτών.
Η Ελληνο-Γερμανική συνεργασία εκτός από την διμερή ανάπτυξη των σχέσεων παρουσιάζει και την πρωτοτυπία σε Ευρωπαϊκό επίπεδο ότι εισάγει την έννοια της πολιτικής των πόλεων, όχι μόνο σε διπλωματικό επίπεδο, «διπλωματία των πόλεων» ,αλλά και στο επίπεδο της συλλογικής δημιουργίας και της κοινωνικής επιχειρηματικότητας που δημιουργεί προστιθέμενη αξία σε προϊόντα και υπηρεσίες προς όφελος των πολιτών.
αυτή την έννοια και προοπτική επισημάναμε και εμείς από την πλευρά μας ως ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟ ΠΑΡΑΤΗΡΗΤΗΡΙΟ ΤΩΝ ΟΡΓΑΝΩΣΕΩΝ ΤΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΠΟΛΙΤΩΝ και θεωρούμε σημαντική θεσμική καινοτομία το γεγονός, ότι διατυπώθηκε στο τελικό κείμενο της συμφωνίας, η συμμετοχή και ο ρόλος των οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών στο πλαίσιο της Ελληνο-Γερμανικής συνεργασίας στην διαμόρφωση του κοινωνικού κεφαλαίου και την ανάπτυξη της κοινωνικής οικονομίας.
*Βασίλης Τακτικός είναι συντονιστής του πανελλήνιου παρατηρητηρίου οργανώσεων της κοινωνίας πολιτών
