Γράφει ο Νίκος Γκέκας
Δημοσιογράφος
«Ο γέρος υπήρξε νέος αλλά ο νέος δεν είναι σίγουρο ότι θα φτάσει να γίνει γέρος»
Η παραπάνω ρήση ανήκει στον Αρχαίο Έλληνα φιλόσοφο Δημόκριτο και είναι σήμερα επίκαιρη καθώς μας υπενθυμίζει τη φροντίδα και το σεβασμό που οφείλουμε σε εκείνους που ανέθρεψαν εμάς και τους γονείς μας.
Στις ευπαθείς ομάδες του Δήμου Αθηναίων δεν ανήκουν μονάχα οι μετανάστες, οι άποροι και οι άστεγοι, αλλά και οι ηλικιωμένοι. Οι υπέργηροι, μάλιστα, λόγω της ευαισθησίας της υγείας τους και των ιδιαιτεροτήτων που έχει η φροντίδα τους, αποτελούν με διαφορά την «περισσότερο ευπαθή» ομάδα της πόλης.
Αυτή, ακριβώς, η ιδιαιτερότητα των προβλημάτων των ανθρώπων της τρίτης ηλικίας έχει παρακινήσει τόσο το Δήμο Αθηναίων, όσο και τους υπόλοιπους αρμόδιους φορείς, έτσι ώστε να τους προσφέρουν τη μέγιστη δυνατή φροντίδα μέσω μίας σειράς δράσεων.
Για την ακρίβεια, ο Δήμος Αθηναίων προσπαθεί να προσφέρει τις υπηρεσίες του στους ηλικιωμένους κάτοικους της πρωτεύουσας μέσα από δύο ενέργειες, τις «Λέσχες Φιλίας» και το πρόγραμμα «Βοήθεια στο Σπίτι». Ας δούμε, λοιπόν, το καθένα ξεχωριστά…
Λέσχες Φιλίας
Οι Λέσχες Φιλίας λειτουργούν σε επίπεδο συνοικίας και γειτονιάς με σκοπό να προσφέρουν υπηρεσίες στα άτομα μεγαλύτερης ηλικίας. Αποτελούν χώρους όπου οι ηλικιωμένοι Αθηναίοι μπορούν να αναζητήσουν ανθρώπινη ζεστασιά, κοινωνική υποστήριξη, ενημέρωση, ψυχαγωγία, αλλά και να έχουν επαφή με συνομήλικους τους.
Το πρόγραμμα των Λεσχών Φιλίας περιλαμβάνει δημιουργική απασχόληση, εργοθεραπεία, φυσιοθεραπεία, επισκέψεις σε πολιτιστικούς χώρους, καλλιτεχνικές δραστηριότητες, ημερήσιες εκδρομές και περιπάτους.
Απώτερος στόχος των Λεσχών Φιλίας είναι η εξοικείωση των ηλικιωμένων με τα προβλήματα της τρίτης ηλικίας, η προσαρμογή τους στις καινούργιες συνθήκες ζωής, η ομαλή συνύπαρξή τους με νεότερους και η παροχή ενός υποστηρικτικού περιβάλλοντος, ιδίως σε ανθρώπους που δεν έχουν οικονομικά μέσα ή οικογένεια να τους φροντίσει.
Μέσα από τις Λέσχες Φιλίας οι ηλικιωμένοι συμπολίτες μας έχουν την ευκαιρία να συμμετάσχουν σε πολιτιστικές εκδηλώσεις αλλά και να επισκεφθούν δωρεάν μουσεία και πολιτιστικούς χώρους. Επιπλέον, τους δίνεται η δυνατότητα να παρακολουθήσουν εκδηλώσεις μαζικής εστίασης και ψυχαγωγίας.
Τέλος, μπορούν να ενημερωθούν για ζητήματα που άπτονται των αναγκών και των ενδιαφερόντων τους μέσω ειδικών προγραμμάτων, όπως π.χ. το πρόγραμμα ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης για την πρόληψη των τροχαίων ατυχημάτων και των πνιγμών που πραγματοποιήθηκε σε συνεργασία με την Ιατρική Σχολή και το Πανεπιστήμιο Αθηνών.
Στην Αθήνα λειτουργούν 25 Λέσχες Φιλίας, η νεότερη εκ των οποίων είναι η Λέσχη Φιλίας στο Παγκράτι. Η καινούρια Λέσχη Φιλίας εξυπηρετεί εκατοντάδες άτομα μεγαλύτερης ηλικίας, δίνοντάς τους διέξοδο και δυνατότητες δημιουργικής αξιοποίησης του χρόνου τους.
Παράλληλα με τη δημιουργία νέων Λεσχών, τα τελευταία χρόνια, στις ήδη υπάρχουσες έχουν συντελεστεί και συντελούνται εργασίες αναβάθμισης τόσο των χώρων, όσο και των παρεχόμενων προγραμμάτων και υπηρεσιών μέσω της επιμόρφωσης του προσωπικού των υφιστάμενων προγραμμάτων για τα άτομα μεγαλύτερης ηλικίας. Η επιμόρφωση αυτή συντελείται με την επίτευξη συνεργασιών είτε με πανεπιστήμια, είτε με άλλους εξειδικευμένους φορείς.
Στο πλαίσιο αυτής της φιλοσοφίας, εκπαιδεύτηκαν οι κοινωνικοί λειτουργοί των Λεσχών Φιλίας και όλο το προσωπικό του Προγράμματος «Βοήθεια στο Σπίτι» σε ειδικό Πρόγραμμα της Μονάδας Παρηγορητικής Αγωγής και Ανακούφισης Πόνου για τη διαχείριση ατόμων που πάσχουν από χρόνιες και ανίατες παθήσεις.
Η συνεργασία, εκτός από την εκπαίδευση και την επιμόρφωση του προσωπικού που συνεχίζεται, περιλαμβάνει και παραπομπές περιστατικών για εξειδικευμένη συμβουλευτική.
Το προσωπικό των Λεσχών Φιλίας απαρτίζουν κοινωνικοί λειτουργοί, φυσιοθεραπευτές, νοσηλευτές, διοικητικοί υπάλληλοι, βοηθητικό και τεχνικό προσωπικό.
Ωράριο και προϋποθέσεις συμμετοχής
Οι Λέσχες Φιλίας λειτουργούν καθημερινά, από τη Δευτέρα έως και τη Παρασκευή, ενώ το ωράριο λειτουργίας τους είναι από τις 8 το πρωί έως τις 8 το βράδυ.
Στις Λέσχες Φιλίας μπορούν να προσέρχονται όλα τα άτομα που έχουν συμπληρώσει το 60ο έτος της ηλικίας τους και διαμένουν μόνιμα στο Δήμο Αθηναίων, εφόσον εγγραφούν ως μέλη στην πλησιέστερη Λέσχη Φιλίας της συνοικίας τους. Αξιοσημείωτο είναι, επίσης, το γεγονός ότι στις Λέσχες Φιλίας μπορούν να εγγραφούν και άτομα κάτω των 60 ετών, βάσει κοινωνικών κριτηρίων (χαμηλοσυνταξιούχοι, μοναχικά άτομα κ.τ.λ.).
Οι Λέσχες Φιλίας αριθμούν περισσότερα από 5.000 μέλη, ενώ τα ενεργά μέλη με τακτική παρουσία και συστηματική συμμετοχή στις εκδηλώσεις των προγραμμάτων, υπολογίζονται σε 2.500 – 3.000.
Ο μέσος χρόνος παραμονής των ηλικιωμένων στη λέσχη ανά ημέρα, υπολογίζεται σε 3-4 ώρες, ενώ ο μέσος όρος εξυπηρετούμενων ανά λέσχη είναι 50-70 άτομα σε καθημερινή βάση. Ο αριθμός των εξυπηρετούμενων ημερησίως ανέρχεται σε 1.000 άτομα.
Τέλος, αξίζει να σημειωθεί ότι τα μέλη των Λεσχών Φιλίας, όπως και κάθε κάτοικος και δημότης Αθηνών, έχουν δωρεάν πρόσβαση στις υπηρεσίες των Δημοτικών Ιατρείων.
Για επικοινωνία με τις Λέσχες Φιλίας μπορείτε να απευθυνθείτε εδώ: http://www.cityofathens.gr/triti-ilikia/lesxes-filias/stoixeia-epikoinonias-me-lesxes-filias
Βοήθεια στο σπίτι
Η παροχή πρωτοβάθμιας φροντίδας σε άτομα της τρίτης ηλικίας δεν γίνεται μόνο μέσω των Λεσχών Φιλίας, αλλά και μέσω του προγράμματος «Βοήθεια στο σπίτι». Το συγκεκριμένο πρόγραμμα απευθύνεται σε ηλικιωμένους, οι οποίοι αντιμετωπίζουν κινητικές δυσλειτουργίες και ειδικά προβλήματα, με αποτέλεσμα να μην μπορούν να αυτοεξυπηρετηθούν. Ιδιαίτερη προσοχή δίνεται σε άτομα που ζουν μόνα τους ή που τα έσοδά τους δεν επαρκούν για να εξασφαλίσουν τα απαραίτητα προς το ζην.
Το πρόγραμμα «Βοήθεια στο σπίτι» παρέχει στους υπερήλικες νοσηλευτική φροντίδα, συμβουλευτική και ψυχολογική υποστήριξη, οικογενειακή βοήθεια και συντροφιά. Απώτερος σκοπός του προγράμματος είναι η βελτίωση της ποιότητας ζωής των ατόμων της τρίτης ηλικίας, καθώς και των ατόμων με κινητικά ή άλλα ειδικά προβλήματα(ΑμεΑ), η υποβοήθηση της αυτόνομης και αξιοπρεπούς διαβίωσης και η υποστήριξη του οικογενειακού περιβάλλοντος των επωφελούμενων.
Η λειτουργία του προγράμματος βασίζεται σε καλά οργανωμένες ομάδες των 4 ατόμων. Για την ακρίβεια, κάθε ομάδα αποτελείται από μια κοινωνική λειτουργό, μία νοσηλεύτρια και δύο οικογενειακές βοηθούς, ενώ υποστηρίζεται και από έναν γιατρό που παρέχει γενικές ιατρικές υπηρεσίες και συμβουλές, όπου αυτό κρίνεται αναγκαίο.
Η κοινωνική λειτουργός του προγράμματος έχει τη συνολική εποπτεία των ωφελούμενων, αξιολογώντας τα περιστατικά, παρέχοντας κοινωνική υποστήριξη, ερχόμενη σε επαφή με συναρμόδιους φορείς και παραπέμποντας περιστατικά που δεν άπτονται των υπηρεσιών του προγράμματος.
Η νοσηλεύτρια του προγράμματος κάνει κατ’ οίκον επισκέψεις στους ωφελούμενους για τη μέτρηση και καταγραφή των ζωτικών σημείων, αλλά και για τη συνταγογράφηση των φαρμάκων, ενώ τους συνοδεύει σε νοσοκομεία για τις προγραμματισμένες εξετάσεις τους.
Παράλληλα, η οικογενειακή βοηθός του προγράμματος αναλαμβάνει τη διεκπεραίωση εξωτερικών εργασιών, την προμήθεια των ηλικιωμένων με είδη άμεσης ανάγκης, καθώς και την καθαριότητα του σπιτιού τους. Τέλος, η οικογενειακή βοηθός κρατά συντροφιά στους ηλικιωμένους, αποδεικνύοντας έμπρακτα τον κοινωνικό χαρακτήρα του προγράμματος.
Συγκεκριμένα το πρόγραμμα «Βοήθεια στο σπίτι» προσφέρει:
- Κατ’ οίκον επισκέψεις για τη μέτρηση και καταγραφή των ζωτικών σημείων.
- Συνταγογράφηση φαρμάκων.
- Συνοδεία σε νοσοκομεία για τις προγραμματισμένες εξετάσεις τους.
- Την προμήθεια των ηλικιωμένων με είδη άμεσης ανάγκης.
- Την καθαριότητα του σπιτιού τους.
- Τη συντροφιά που προσφέρουν αποδεικνύοντας έμπρακτα τον κοινωνικό χαρακτήρα του προγράμματος.
Οι εργαζόμενοι στο πρόγραμμα «Βοήθεια στο σπίτι» υπολογίζονται στους 4.500 ανά την επικράτεια, ενώ οι ωφελούμενοι από το πρόγραμμα υπολογίζονται στους 70.000 σε καθημερινή βάση και στους 130.000 συνολικά. Στους 130.000 ωφελούμενους του προγράμματος δεν περιλαμβάνονται μόνο ηλικιωμένοι, αλλά και ΑμΕΑ.
Για τη χρηματοδότηση του προγράμματος χρησιμοποιείται το ΑΚΑΓΕ, δηλαδή το Ειδικό Κεφάλαιο Αλληλεγγύης των Γενεών, οι πόροι του οποίου είναι κατά ένα μέρος από τις ασφαλιστικές εισφορές των ασφαλισμένων.
Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με το πρόγραμμα, μπορείτε να απευθυνθείτε στην Αναπτυξιακή Εταιρεία του Δήμου Αθηναίων στο τηλέφωνο 210 5201611.
Το μέλλον του προγράμματος – Προβληματισμοί
Το πρόγραμμα «Βοήθεια στο σπίτι» πήρε προσφάτως παράταση μέχρι τις 31 Μαρτίου 2013, ενώ από το αρμόδιο Υπουργείο σχεδιάζεται ήδη το καινούριο πρόγραμμα που θα το αντικαταστήσει, μετά τη λήξη του και το οποίο ονομάζεται «Kατ’ οίκον Φροντίδα Συνταξιούχων».
Το πρόγραμμα – διάδοχος του «Βοήθεια στο Σπίτι» θα στηρίζεται στις ευχέρειες των νέων εργαλείων της κοινωνικής οικονομίας προκειμένου να ενσωματώσει στη δομή του τους φορείς που το υλοποιούν μέχρι σήμερα, κυρίως όσον αφορά εργαζομένους και δήμους.
Βέβαια, θα πρέπει να αναφερθεί ότι για το καινούριο πρόγραμμα εκφράζονται από τους αρμοδίους έντονες ανησυχίες, καθώς σύμφωνα με τα λεγόμενά τους στο «Κατ΄ οίκον φροντίδα» δε συμπεριλαμβάνονται ανασφάλιστοι, ΑΜΕΑ, ανήμποροι και άλλες κατηγορίες.
Επιπλέον, εκφράζονται αμφιβολίες και για τις προϋποθέσεις συμμετοχής των ωφελούμενων στο καινούριο πρόγραμμα, εφόσον ο δικαιούχος θα πρέπει να είναι συνταξιούχος τουλάχιστον 78 ετών, τη στιγμή που ο μέσος όρος ζωής στην Ελλάδα είναι τα εβδομήντα πέντε χρόνια, ενώ αν οι ηλικιωμένοι διαβιούν με σύζυγο ή άλλο πρόσωπο που έχει εισόδημα υψηλότερο από τη χαμηλότερη εισοδηματική κλίμακα αποκλείονται αυτόματα από το πρόγραμμα!
Τέλος, πρέπει η κατάσταση της υγείας του ωφελούμενου να καθιστά αδύνατη την αυτοεξυπηρέτησή του ή να καθιστά δυσχερή την κάλυψη των καθημερινών του αναγκών και να μη λαμβάνει επίδομα αναπηρίας ή εξωιδρυματικό επίδομα ή οποιοδήποτε άλλο επίδομα από τον ασφαλιστικό φορέα, προκειμένου να ενταχθεί στο πρόγραμμα!
