Οι Λίμνες των Πρεσπών: Κοινή κληρονομιά και νέες διαστάσεις για ανάπτυξη
Η ευρύτερη περιοχή των Πρεσπών και της Κορυτσάς εκτείνεται κατά μήκος μιας ημι-αλπικής λεκάνης με δύο μεγάλες λίμνες, την Μεγάλη και την Μικρή Πρέσπα, ποτάμια, βουνά, κοιλάδες, χωριά και το αστικό κέντρο της Κορυτσάς. Οι προστατευόμενες περιοχές είναι διάσπαρτες στις πλαγιές των βουνών και γύρω από τις λίμνες και περιλαμβάνουν ένα σημείο ζωτικής σημασίας για την βιοποικιλότητα στους υδροβιότοπους γύρω από την Μικρή Πρέσπα. Σπάνια και υπό εξαφάνιση ενδημικά είδη είναι χαρακτηριστικά του υδροβιότοπου της περιοχής. Τα πολιτιστικά γνωρίσματα της περιοχής είναι εξίσου σπάνια και μαγευτικά.
Η οικονομική κατάσταση στην λεκάνη των Πρεσπών αντανακλά το μοτίβο στασιμότητας που χαρακτηρίζει τις αγροτικές κοινότητες των χωρών της Ανατολικής Ευρώπης. Οι αργοί ρυθμοί επιχειρηματικής δραστηριότητας, η αύξηση των τιμών και η μετανάστευση του ανθρώπινου δυναμικού νεαρής ηλικίας είναι χαρακτηριστικές περιπτώσεις. Και στις δύο πλευρές των συνόρων ο αγροτικός τομέας αποτελεί την κύρια δραστηριότητα συμπεριλαμβανομένων μερικών υπηρεσιών όπως ο τουρισμός. Οι τοπικοί φορείς προσβλέπουν στην ανάπτυξη του τουρισμού ως βασικό τομέα για την ενίσχυση της οικονομίας στην λεκάνη των Πρεσπών. Η περιοχή ήδη διαθέτει συγκριτικά πλεονεκτήματα, όπως παρθένους φυσικούς βιότοπους και διαλεκτά πολιτιστικά στοιχεία. Υστερεί όμως στην στιβαρή οργάνωση υπηρεσιών όπως ο τομέας των προϊόντων, μάρκετινγκ και τεχνολογικής εκπαίδευσης, καθώς και στην υλοποίηση στρατηγικών συνεργασίας των κοινοτήτων τόσο σε εσωτερικό όσο και σε διασυνοριακό επίπεδο τα οποία αναμφισβήτητα θα κεφαλαιοποιούσαν τις δυναμικές του τουρισμού.
Είναι ζωτικής σημασίας η περιβαλλοντική και πολιτιστική προστασία να τοποθετηθούν στο κέντρο της αναπτυξιακής στρατηγικής για τον τουρισμό – και όχι μόνο. Δεδομένου ότι τα φυσικά και πολιτισμικά χαρακτηριστικά αποτελούν συγκριτικά πλεονεκτήματα ανάπτυξης αλλά και βάση για την διαβίωση των τοπικών κοινοτήτων, η δημιουργία βιώσιμων και ελάχιστα επιζήμιων συστημάτων αποτελεί την βέλτιστη πρακτική ανάπτυξης. Η καθιέρωση του φιλικού προς το περιβάλλον τουρισμού περιλαμβάνει γραπτές οδηγίες για δραστηριότητες όπως η παρατήρηση πουλιών, η πεζοπορία και η ποδηλασία. Οι ξεναγήσεις στα φυσικά και πολιτιστικά αξιοθέατα είναι επίσης αξιόλογες. Η διασυνοριακή περιοχή προσφέρει εύφορο έδαφος, κυριολεκτικά και μεταφορικά, για την ανάπτυξη του αγροτουρισμού, περιλαμβάνοντας την διαμονή σε τοπικά αγροκτήματα, θεματικές εκδρομές και εργαστήρια. Αν και με την ανάγκη μιας πιο συστηματικής στρατηγικής, πολλά από αυτά τα χαρακτηριστικά του τουρισμού υπάρχουν στην ελληνική Πρέσπα και θα μπορούσαν να καθιερωθούν και στην αλβανική πλευρά.
Εκτός από τον τουρισμό, η στροφή στην βιώσιμη γεωργία αποτελεί προτεραιότητα για την περιοχή των Πρεσπών. Οι τρέχουσες τεχνικές καλλιέργειας υποβαθμίζουν το έδαφος, επηρεάζουν τον υδροφόρο ορίζοντα και την στάθμη των λιμνών. Ο εκσυγχρονισμός των καλλιεργητικών τεχνικών είναι αναγκαίος για την βελτίωση της παραγωγικότητας, την προστασία των φυσικών πόρων από τους οποίους εξαρτάται η γεωργία, και τελικά την μεγέθυνση της αγοράς προϊόντων. Η βιολογική παραγωγή και συσκευασία φασολιών στην ελληνική Πρέσπα διεξάγεται με επιτυχία στην ελληνική και ευρωπαϊκή αγορά. Αντίστοιχες δυνατότητες έχει και η αλβανική Πρέσπα λόγω της άρτιας ποιότητας των παρθένων προϊόντων. Με έμφαση στον τουρισμό και την γεωργία, η διασυνοριακή περιοχή των Πρεσπών έχει μεγάλες δυνατότητες να αναχθεί σε παράδεισο βιωσιμότητας στα Βαλκάνια. Αποφεύγοντας την υπερβολική δόμηση και διαφυλάσσοντας την φύση με σεβασμό στον τρόπο ζωής, οι άνθρωποι των Πρεσπών μπορούν να διατηρήσουν τις, δύσκολες μεν ανέφικτες όχι, ισορροπίες προστασίας και ανάπτυξης.
Το εκτεταμένο πρόγραμμα του διασυνοριακού Βιοτουρισμού διεξάγει μια σειρά από δράσεις όπως ημερίδες, συνέδρια και συναντήσεις με τοπικούς, περιφερειακούς και εθνικούς φορείς φέροντας σε επαφή την κοινότητα με τους ιθύνοντες για την πρόοδο στον τομέα του τουρισμού.
- Below follows the article in English:
Biotourism improves the rural economy
Prespa lakes: a common heritage and new prospects for development
Prespa and Korçë are neighboring regions along a semi alpine basin system featuring two major lakes (Great and Small Prespa), rivers, mountains, valleys, villages and towns. A number of protected areas are scattered across the mountain sides, including an important wetland around Lake Small Prespa. Endangered endemic species are found throughout these habitats. The cultural features of the area are similarly rare and enchanting.
The economic situation in the lake region echoes the stagnant patterns of most rural communities in Eastern Europe. Business is slow, prices are rising, and young people are migrating to cities. On both sides of the border, agriculture is the main occupation, with a few services including tourism. Local governing bodies are looking at tourism as a key sector to stimulate the economy in the Prespa watershed. The area already boasts pristine natural habitats and unique cultural elements. What is lacking is the organization of all types of services including products, marketing skills and technological literacy, along with the cooperation of communities at both internal and cross‐border levels in order to capitalize on their tourism potential.
It is vital that environmental and cultural preservation be placed at the center of developmental strategies for tourism as well as other sectors. As natural and cultural features are the main assets as well as the basis of lives and livelihoods in the area, creating sustainable and minimally damaging systems is the way to go. Establishing environmentally responsible tourism includes providing well‐documented written information for various activities like bird watching, nature walks and biking. Guided tours for natural and cultural attractions are also important. The cross‐border area is a prime area for agrotourism, that can be promoted through farm stays, tours, or workshops. Many of these tourism features exist in the Greek Prespa area, but need to be established to a greater extent on the Albanian side as well.
Other than tourism, shifting to organic and sustainable farming is a priority in the Prespa region. Current farming techniques degrade the soil and affect the water table by consuming too much water. Lake Small Prespa, especially, has seen a significant drop in water levels over the past decade. Improving farming techniques is necessary for improving productivity and for protecting the natural resources that farming depends on, ultimately leading to better market standing of products. An organic farming operation already exists in Greek Prespa which harvests and packages beans with a growing success in the Greek and European markets. With a main focus on tourism and agriculture, the Prespa region has great potential to become a productive and sustainable Balkan gem. By avoiding overbuilding and preserving the nature based lifestyle, the people around Prespa can find a balance with nature and save their traditions and culture while also preserving their habitats.
The extensive cross‐border Biotourism project is leading a series of actions including workshops, conferences, and stakeholder meetings to bring together the community and relevant bodies to facilitate improvements in tourism.
Πηγή:
Ιστότοπος έργου «Καινοτόμες πρακτικές στο Βιοτουρισμό».