Το επιμορφωτικό πρόγραμμα «Μέντορες» έχει υλοποιηθεί σε μια σειρά από Δήμους σε σε συνεργασία με τοπικούς φορείς κοινωνικής οικονομίας και ργαώσεις της κοινωνίας πολιτών με στόχο τη μεταφορά τεχνογνωσίας και η αλληλέγγυα συμβουλευτική αξιοποιώντας μια μεγάλη ομάδα ‘μεντόρων’ με βαθιά γνώση και εμπειρία στα θέματα κοινωνικής οικονομίας.
Φορέας υλοποίησης του του προγράμματος είναι «ΙΝΜΕΚΟ» Ινστιτούτο Μελετών Κοινωνικής Οικονομίας το οποίο υποστηρίζει συμβουλευτικά την «Πανελλήνια Ένωση Συμπράξεων Κοινωνικής Οικονομίας» (Π.Ε.Σ.Κ.Ο.) και την συνεργασία με Δήμους και Περιφέρειες, σε προωθεί ένα εναλλακτικό μοντέλο παρέμβασης στην κοινωνική οικονομία το οποίο ονομάζει «Κυψέλες Συνεργατισμού».
Το μοντέλο αυτό βασίζεται στις Συνέργειες οργανώσεων της Κοινωνίας Πολιτών, Τοπικής Αυτοδιοίκησης και φορέων Κοινωνικής Οικονομίας, με την δημιουργία Κοινωνικών Τοπικών Συμπράξεων.
Πρόκειται, για ένα μοντέλο εναρμόνισης μεταξύ προσφοράς και ζήτησης και συνεργειών μεταξύ – παραγωγών- εργαζομένων –και καταναλωτών, με σαφή διάκριση από το μοντέλο της αγοράς.
Ένα μοντέλο οριζόντιας οργάνωσης της παραγω-κατανάλωσης σε αντίθεση με καθετοποίηση που εκφράζει το μοντέλο της αγοράς και των κρατικών επιχειρήσεων που σε ορισμένες περιπτώσεις έχει απαγορευτικό κόστος για παροχή προσβάσιμων κοινωνικών υπηρεσιών για ολόκληρη την κοινωνία.
Αυτή η διαφοροποίηση της οριζόντιας οργάνωσης και της παραγω-κανάλωσης είναι θεμελιώδης αρχή για την επιτυχία των εγχειρημάτων Κοινωνικής Αλληλέγγυας Οικονομίας, αφού δίνει την δυνατότητα να επενδύσουν από κοινού, παραγωγοί και καταναλωτές σε ένα κοινό στόχο.
Ομάδα Μεντόρων
- Γιώργος Τσομπάνογλου, καθηγητής κοινωνιολογίας
- Ανδρέας Λύτρας, καθηγητής κοινωνιολογίας
- Νίκος Γιαννής, Δρ. Ευρωπαϊκοί Θεσμοί
- Δημήτρης Μιχαηλίδης, δημοσιογράφος ΑΓΡΟΝΕΑ
- Βασίλης Τακτικός, συγγραφέας – δημοσιογράφος
- Έλενα Παπανδρέου, δρ αρχιτέκτων μηχανικός
- Ευάγγελος Σπινθάκης, πολιτικός επιστήμων, συντονιστής ΠΕΣΚΟ
- Νίκος Δημητριάδης, πληροφορικός, σύμβουλος περιφερειακής ανάπτυξης
- Γιώργος Λιερός, συγγραφέας
- Δώρα Ντούλια, συγγραφέας
- Έλλη Βαγγέλη, οικονομολόγος
- Κατερίνα Γιαννακοπούλου, πρόεδρος Ομοσπονδίας Εθελοντικών Οργανώσεων
- Στέλιος Κατωμέρης, πρόεδρος ΠΕΜΗ ΚΟΙΝΣΕΠ
- Άρης Στρατάκος, γεωπόνος ΠΕΜΗ ΚΟΙΝΣΕΠ
- Σύρος Κοσκοβόλης, δ/ντής ΕΕΑ
- Σάκης Τζάκρης, οικονομολόγος
- Αλέξανδρος Οικονόμου, manager συνεταιριστικού οργανισμού
- Γιώργος Καραμπάτος, εκτελ. δ/ντής Πολιτιστικού Οργανισμού «Δρόμοι της Ελιάς»
- Νίκος Ντάσιος, Μηχανικός Περιβαλλοντολόγος
- Κώστας Διάκος, Νομικός
- Παπακωνσταντίνου Δημήτρης, Γεωπόνος
Το επιμορφωτικό υλικό του προγράμματος διαμορφώθηκε μέσα από την εμπειρία σε μια σειρά από επικοινωνιακά και επιμορφωτικά γεγονότα των δύο τελευτών ετών σε όλη την χώρα.
Σταθμός, το πρώτο Ανοικτό Συνέδριο Κοινωνίας Πολιτών για την Κοινωνική Οικονομία που πραγματοποιήθηκε στο Πάντειο Πανεπιστήμιο 10-12 Ιουνίου 2016, έθεσε τις βάσεις για μια ολοκληρωμένη προσέγγιση της κοινωνικής οικονομίας, με στόχο την κάλυψη του θεσμικού ελλείμματος στην χώρα μας.
Στο πλαίσιο του Συνεδρίου:
ü Υπογράφηκε το Σύμφωνο Συνεργασίας ομοσπονδιών οργανώσεων κοινωνίας πολιτών και φορέων κοινωνικής οικονομίας για την δημιουργία Συνομοσπονδίας στο χώρο με σκοπό να αποτελέσει και τον αντίστοιχο κοινωνικό εταίρο στη χώρα μας όπως συμβαίνει σε κάθε άλλη Ευρωπαϊκή χώρα.
ü Τέθηκε ως βασική προτεραιότητα των συνεργαζόμενων φορέων ο θεσμός των τοπικών κοινωνικών συμπράξεων με την Τοπική Αυτοδιοίκηση.
ü Τέθηκαν οι βάσεις για να δημιουργηθεί μια «δεξαμενή σκέψης» από όλους τους συνεργαζόμενους φορείς για την κοινωνική οικονομία.
ü Συγκροτήθηκε το πρόγραμμα αλληλέγγυας Συμβουλευτικής «Μέντορες για την κοινωνική οικονομία» που ξεκίνησε άμεσα με στόχο να διεξάγεται σε 15-20 Δήμους και περιφερειακές ενότητες το χρόνο σε συνδυασμό με το ετήσιο Συνέδριο Κοινωνικής Οικονομίας.
Οι δυνατότητες της ομάδας είναι η διεξαγωγή 15-20 κύκλοι σεμιναρίων τον χρόνο.
Τοπικοί διοργανωτές του προγράμματος είναι Δήμοι ή τοπικοί φορείς κοινωνικής οικονομίας, με την ευθύνη της ‘ΠΕΣΚΟ’ Πανελλήνιας Ένωσης Συμπράξεων Κοινωνικής Οικονομίας.
Στις σημερινές συνθήκες έχει ιδιαίτερη σημασία η εφαρμογή των θεσμών της κοινωνικής οικονομίας ,με βάση τους διαθέσιμους υλικούς και ανθρώπινους πόρους που υπάρχουν στα κοινά και στις κοινότητες. διαθέσιμα που δεν μπορούν ν’ αξιοποιηθούν από τις δημόσιες και ιδιωτικές επιχειρήσεις λόγω υψηλού κόστους διαχείρισης και λειτουργίας.
Αντίθετα οι κοινωνικές επιχειρήσεις ακριβώς επειδή είναι σε θέση συνενώνουν ανθρώπινους πόρους και ενσωματώνουν εθελοντισμό στη λειτουργία, τους μπορούν να αξιοποιήσουν αυτούς τους ανενεργούς πόρους.
Αυτή είναι και η μεγάλη πρόκληση για την Τοπική Αυτοδιοίκηση που απαιτεί ιδιαίτερη πολιτική και οργανωτική τεχνογνωσία για να περάσει από μια ελπιδοφόρα θεωρητική προσέγγιση στην πράξη.
Η βασική θεματολογία που αναπτύσσεται στα σεμινάρια και workshops και ανταποκρίνεται στις εν λόγω ανάγκες έχει σε γενικές γραμμές ως ακολούθως:
«Τοπικές κοινωνικές Συμπράξεις» είναι τοπικά σύμφωνα κοινωνικής επιχειρηματικότητας, με αντικείμενο τις συνέργειες που μπορούν να αναπτύξουν οι Δήμοι, με Κοινωνικούς συνεταιρισμούς και οργανώσεις της κοινωνίας Πολιτών, για την προώθηση της κοινωνικής επιχειρηματικότητας και την επινόηση δημιουργίας νέων θέσεων εργασίας.
Πρόκειται, για τοπικές επενδύσεις που στοχεύουν να καλύψουν κοινωνικές ανάγκες εκεί που δεν ενδιαφέρεται να επενδύσει η αγορά καθώς, δεν υπάρχει άμεση κερδοφορία, ούτε μπορεί να καλύψει το κράτος και οι Δήμοι λόγω υψηλού κόστους λειτουργίας. Σε υπηρεσίες δηλ. που είναι ασύμφορο το κόστος της μισθωτής εργασίας, κάτι που συμβαίνει σε εποχιακές και περιοδικές εργασίες, εκεί που δεν μπορεί να υπάρξει ευελιξία και σωστός έλεγχος της αποδοτικότητας της εργασίας.
ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΩΣ ΘΕΣΜΟΣ ΚΑΙ «ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑ»,
Πρόκειται για μια ολιστική προσέγγιση. Κοινωνική οικονομία δεν απλά μια κοινωνική επιχείρηση ή ένας συνεταιρισμός αλλά ένα ξεχωριστό μοντέλο οικονομίας που χρειάζεται αντίστοιχο θεσμικό περιβάλλον, δηλαδή ένα συμβολικό «οικοσύστημα», για να ευδοκιμήσει. Η συγκρότηση του κοινωνικού κεφαλαίου, οι ανταλλαγές χωρίς μεσάζοντες, η αυτοοργάνωση και συμμετοχική δημοκρατία των παραγωγών και των καταναλωτών. Κι αυτό απαιτεί μια νέα συνεργατική κοινωνική και επιχειρηματική κουλτούρα στην οποία στοχεύει κατά κύριο λόγο το επιμορφωτικό πρόγραμμα. Βασίλης Τακτικός
«MENTORING: Η ΓΕΦΥΡΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΗΣ ΚΟΥΛΤΟΥΡΑΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ»,
Ο Μέντορας είναι δίπλα στον κοινωνικό επιχειρηματία/φορέα για να μοιραστεί τη «σοφία» του, τα λάθη του ενδεχομένως αλλά και τις επιτυχίες του. Επίσης ανεξάρτητα από την εμπειρία και τη γνώση του Μέντορα στα επιχειρηματικά ζητήματα, μπορεί να διευκολύνει τη δικτύωση. Για έναν επιχειρηματία ο μέντορας είναι κάποιος που έχει επιχειρηματική εμπειρία και που μπορεί να χρησιμεύσει ως ένας έμπιστος και εχέμυθος συνομιλητής για μια αρκετά σημαντική χρονική περίοδο. Ε. Σταυρινάκη
«ΕΡΓΑΣΙΑ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ»,
Η παρουσίαση των πρόσφατων εμπειρικών δεδομένων για την απασχόληση στην κοινωνική οικονομία (Κ.Ο.), μέσα στο περιβάλλον της Ευρωπαϊκής Ένωσης, δίνει την ευκαιρία για τη σταχυολόγηση των σημαντικότερων φαινόμενων και τη διατύπωση προτάσεων για διεξοδικές επιλογές. Η ανάλυση, μετά τη συστηματική έκθεση των συγκριτικών στοιχείων για τα καθεστώτα απασχόλησης και τον εθελοντισμό, εξετάζει εναλλακτικές επιλογές για τις νέες μορφές εργασίας στην κοινωνική οικονομία. Η διαπραγμάτευση διερευνά τα νέα υποδείγματα των καθεστώτων της απασχόλησης με σκοπό, αυτά να συμβιβάζονται με τις ιδιότητες της Κ.Ο., να μην αντιφάσκουν με τον εθελοντισμό και να μπορούν να ανταποκρίνονται στις παρούσες συναλλακτικές σχέσεις.
Ανδρέας Λύτρας
«ΑΔΗΛΗ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ»,
Οι θεσμοί της κοινωνικής οικονομίας στην Ελλάδα φέρουν μια ουσιαστικά φιλανθρωπική καταστατική δέσμευση για παροχή αγαθών και υπηρεσιών προς τα μέλη τους και την κοινότητα, είναι ανεξάρτητοι, πράγμα που σημαίνει ότι κάθε λήψη απόφασης αναφορικά με την λειτουργία τους καθορίζεται από τα διοικητικά του συμβούλια χωρίς εξωτερική ανάμειξη από κυβερνητικές και διοικητικές υπηρεσίες ή άτομα ή παντός τύπου αντιπροσώπου αυτών.
Γιώργος Τσομπάνογλου
Προσανατολισμός στην επίτευξη των στόχων
Ανδρέας Θεοδωρακόπουλος
Επικοινωνία, εξωστρέφεια και ομαδικότητα
Προσαρμοστικότητα και δυνατότητα μετακινήσεων
Δημιουργικότητα και επιχειρηματικότητα γνώση του
αντικειμένου των Μέσων Μαζικής Επικοινωνίας
ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΙ ΘΕΣΜΟΙ για την ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ»,
Στην Ευρώπη της μεγαλύτερης κρίσης που διήλθε ποτέ, η κοινωνική οικονομία και η κοινωνική επιχειρηματικότητα αντιπροσωπεύουν μια τεράστια πηγή έμπνευσης και δυναμισμού για την επίτευξη μιας ολοκληρωμένης και βιώσιμης ανάκαμψης.
Δρ.Νίκος Γιαννής
«ΤΟΠΙΚΕΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΣΥΜΠΡΑΞΕΙΣ, ΣΥΝΕΡΓΕΙΕΣ ΜΕ Τ.Α.»
Πρόκειται για θεσμικό εργαλείο συγκέντρωσης και διαχείρισης κοινωνικού κεφαλαίου και ένα μοντέλο για την συγκρότηση ομάδων τοπικής δράσης σύμφωνα με την πολιτική συνοχής της Ε.Ε. 2014-20 βάσει της οποίας η κοινωνία πολιτών και οι εταίροι του ιδιωτικού τομέα πρέπει να κατέχουν τουλάχιστον το 50% της εταιρικής σχέσης, ο τρίτος εταίρος είναι τα ΝΠΔΔ, ενώ καμιά ομάδα δεν πρέπει να έχει άνω του 49%. Σκοπός της τοπικής κοινωνικής σύμπραξης είναι η ανασύνθεση ανθρώπινων και υλικών πόρων για την ενίσχυση της πραγματικής οικονομίας, την ενδυνάμωση συμπληρωματικών κοινωνικών υπηρεσιών ειδικώς προς τις ευάλωτες κοινωνικές ομάδες και η δημιουργία συμπληρωματικού εισοδήματος για την τοπική κοινωνία.
Ευ. Σπινθάκης
«ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΙΚΑ ΕΡΓΑΛΕΙΑ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ», Στο πλαίσιο της συγκεκριμένης ενότητας παρουσιάζονται, αναλύονται και συζητούνται θέματα όπως:
- Ο σχεδιασμός ολοκληρωμένων προγραμμάτων για την ανάπτυξη της κοινωνικής οικονομίας σε τοπικό επίπεδο
- Η κοινωνική επιχειρηματικότητα ως εργαλείο ανάπτυξης
- Τα χρηματοδοτικά εργαλεία και ο τρόπος προσέγγισης τους
- Η σημασία της κεφαλαιοποίησης της αποκτηθείσας γνώσης και εμπειρίας από την υλοποίηση έργων
- Η αξία της Δικτύωσης
- Ο ρόλος του Συμβούλου
Κ. Οικονομόπουλος
«ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΘΕΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ για την ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ
Πως μπορούμε να διαμορφώσουμε ένα στρατηγικό σχέδιο για να εδραιώσουν οι φορείς (κάθε είδους) μεταξύ τους συνεργατικές σχέσεις και να τις βελτιώσουν.
Οι συνεργατικές σχέσεις μπορεί να είναι πολυδιάστατες, μπορούν να είναι ατομικές σχέσεις, ένας προς έναν, αλλά το πλέον σύνηθες είναι να αφορούν σχέσεις δικτύωσης στις οποίες ενδέχεται να εμπλέκονται πολλά μέρη (πρόσωπα, επιχειρήσεις , φορείς κλπ..
», Σ. Κοσκοβόλης
«ΤΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΝΩΣΕΩΝ ΣΥΛΛΟΓΩΝ ΚΑΙ ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΩΝ»
Οι περιφερειακές Ομοσπονδίες συλλόγων είναι οι πιο αντιπροσωπευτικοί θεσμοί της κοινωνίας των πολιτών στην χώρα, με δεκάδες χιλιάδες μέλη σε τοπικό επίπεδο, με εθελοντική παρουσία και προσφορά. Είναι επίσης θεσμοί σημαντικοί για τις τοπικές κοινωνίες γιατί συγκροτούν τμήμα του λεγόμενου «κοινωνικού κεφαλαίου συμβάλλοντας στην κοινωνική οικονομία. Οι συλλογικότητες αυτές αποτελούν, παράλληλα τη βάση για την συγκρότηση των τοπικών κοινωνικών συμπράξεων.
Δρ.Έλενα Παπανδρέου
«ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ ΥΠΟΣΤΗΡΙΖΟΜΕΝΗ ΓΕΩΡΓΙΑ»
Τι είναι και πως μπορεί να εφαρμοστεί στην Ελλάδα;
Είναι δικτύωση τοπικών αγροκτημάτων και καταναλωτών από τα αστικά κέντρα που έχουν υιοθετήσει τις οικολογικές αξίες στη διατροφή
Τι μορφές μπορεί να έχει; Οι καταναλωτές (π.χ. σε μία Πολυκατοικία ή σε ένα Δήμο ) αποφασίζουν να μισθώσουν ένα αγρόκτημα ή μέσα από μια αμοιβαία συμβολαιακή σχέση -με τοπικό αγρόκτημα, συναποφασίζουν να προμηθεύονται σε τακτική βάση τα παραγόμενα κηπευτικά και οικοτεχνικά προϊόντα δομώντας σχέσεις εμπιστοσύνης και αμοιβαίου οφέλους.
Μπορούν να υλοποιούν ξεναγήσεις στο αγρόκτημα ή στην οικοτεχνία, εκπαιδευτικά σεμινάρια, γευσιγνωσίες ή και να υιοθετούν ένα κελάρι ή μια κάβα οίνων και αποσταγμάτων ή ένα παραγωγικό ζώο και να επιβλέπουν τις ορθές συνθήκες εκτροφής του.
«ΚΟΙΝΑ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ»,
Τα τελευταία χρόνια γίνεται πολύς λόγος στη δημόσια συζήτηση για τα «κοινά». Τι είναι όμως αυτά τα περιβόητα «κοινά»; Πρόκειται για αυτό που συνηθίζουμε να ονομάζουμε «κοινά αγαθά»; Πρόκειται για τους «κοινούς πόρους»; Τα κοινά είναι μόνο τα δάση, οι παραλίες, ο αέρας και το νερό, τα οποία είναι γνωστά ως «κοινά τοις πάσι» από την εποχή του αρχαίου ρωμαϊκού δικαίου; Ή πρόκειται και για κάτι πιο σύνθετο, που έχει άμεση σχέση με την αυτοοργάνωση της κοινωνίας, τις δομές αλληλέγγυας και συνεργατικής οικονομίας, τους εργατικούς αγώνες, τα κινήματα πολιτών που μετατρέπουν την κρατική ιδιοκτησία σε δημόσια, σε κοινή κτήση;
Γ. Λιερός
«ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΚΑΙ ΠΑΡΑΓΩΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ, ΧΩΡΙΣ ΜΕΣΑΖΟΝΤΕΣ»,
Μια από τις πρωταρχικές μορφές της κοινωνικής οικονομίας είναι η παραγωκατανάλωση η οποία μπορεί να αναπτυχθεί μέσα από την κοινωνικά υποστηριζόμενη γεωργία, από καταναλωτικές ενώσεις και συνεταιρισμούς. Η παραγωκατανάλωση ως μορφή έρχεται από πολύ παλιά την οικιακή οικονομία και την τοπική αυτάρκεια. Ο παραγωγός είναι ταυτοχρόνως και καταναλωτής χωρίς την μεσολάβηση του εμπόρου και του κράτους. Σήμερα αυτή η σχέση έρχεται σε εξελιγμένη μορφή μέσω των κοινωνικών δικτύων που συγκροτούν κοινωνικό κεφάλαιο και κοινωνικές επιχειρήσεις.
Δ. Μιχαηλίδης
Για την Πανελλήνια Ένωση Συμπράξεων Κοινωνικής Οικονομιας
Τηλ. Επικοινωνίας 210 8813761, email: peskonet@gmail.com