Το έργο του Κορνήλιου Καστοριάδη, 15 χρόνια μετά το θάνατό του, στις 26/12/1997, είναι πιο επίκαιρο από ποτέ.

Οι τίτλοι του έργου του, όπως «Η άνοδος της ασημαντότητας» και «Ο θρυμματισμένος κόσμος», επιβεβαιώνονται δραματικά από την πραγματικότητα, τις «φούσκες» τις οικονομίας, την ανθρωπιστική κρίση και την παγκόσμια κρίση της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας. Ο Καστοριάδης, ως πρωτότυπος ερμηνευτής της ιστορίας, ασκώντας κριτική στο καπιταλιστικό καταναλωτικό φαντασιακό της ανάπτυξης-μεγέθυνσης, επιβεβαιώνεται μέρα τη μέρα καθώς όχι μόνο δεν περιορίστηκαν οι αντινομίες του συστήματος αλλά τα τελευταία χρόνια έχουμε και μια παγκόσμια έκρηξη και διόγκωση της φτώχειας και της περιβαλλοντικής υποβάθμισης του πλανήτη.

Ξεκίνησε ως μαρξιστής, για να απομυθοποιήσει στη συνέχεια την επιστημονικότητα του μαρξισμού, τους «σιδερένιους» νόμους της ιστορίας και του διαλεκτικού υλισμού, αρνούμενος την οποιαδήποτε προδιαγεγραμμένμη πορεία της κοινωνίας (Ντετερμινισμού), δηλαδή της νομοτέλειας της ιστορίας, αναδυκνείοντας το κοινωνικό φαντασιακό. Το θεμελιώδες έργο του «Η Φαντασιακή θέσμηση της κοινωνίας», αναδεικνύει την αυτόνομη ιστορική δημιουργία της κοινωνίας που καθορίζεται από το κυρίαρχο, εκάστοτε φαντασιακό.

Ο Καστοριάδης υποστηρίζει ότι οι κοινωνίες αλλοτριώνονται από την εταιρονομία όταν πιστεύουν ότι οι θεσμοί προέρχονται από μια αυθεντία των προγόνων ή της θρησκείας και του Θεού.

Το πρόταγμα της χειραφέτισης είναι να αντιληφθούν ότι μόνες οι κοινωνίες είναι υπεύθυνες για τις επιλογές τους και την ιστορία τους. Έτσι το πρόταγμα της αυτονομίας συνδέεται με το επαναστατικό πρόταγμα της άμεσης δημοκρατίας.

Η αντιπροσωπευτική δημοκρατία είναι ένα πολίτευμα της οικονομικής ολιγαρχίας και ως εκ τούτου υπόκειται στο σφετερισμό της αντιπροσώπευσης. Η ιεραρχική οργάνωση της κοινωνίας στην εργασία και το συνδικαλισμό, την παραγωγή, την επιχείρηση, όσο τη διοίκηση, την πολιτική και το κράτος έχει ως παρενέργεια τον οικονομικό, κοινωνικό αλλά και τον πολιτικό αποκλεισμό του πολίτη από την πολιτική.

Μικρά είναι τα διαστήματα της ιστορίας μέχρι σήμερα, που οι πολίτες μπόρεσαν να αυτοκυβερνηθούν και να καθορίσουν το μέλλον τους, όπως έγινε με την αρχαία αθηναϊκή δημοκρατία στις σχετικά αυτόνομες ιταλικές πόλεις μετά το μεσαίωνα και την περίοδο του διαφωτισμού και του αυτόνομου εργατικού κινήματος τον 19ο αιώνα. Αυτές οι περίοδοι και τα κινήματα μολονότι δεν αποτελούν τα ιδανικά πρότυπα παρά μόνο το “σπέρμα” των ιδεών της αυτονομίας μπορούν να σηματοδοτήσουν το μέλλον.

Για όλες αυτές τις βασικές ιδέες ο Καστοριάδης ως φιλόσοφος μας κληροδοτεί ένα πλούσιο έργο αναστοχασμού της ιστορίας κριτικής στον ανορθολογισμό και την φαντασιακή υποδούλωση του ανθρώπου των κυρίαρχων κοινωνικών σημασιών και των δογματικών αντιλήψεων.

Θα μπορούσαμε να ισχυριστούμε σήμερα ότι το έργο του Κ.Κ συνδέει την φιλοσοφία με την δημοκρατία τα κινήματα και τον κοινωνικό ακτιβισμό. Συνδέει αυτές τις έννοιες με έναν γόνιμο και επίκαιρο προβληματισμό για την απελευθέρωση του πολίτη από την κληρονομιμένη συμβατική σκέψη κυρίως όμως προσφέροντας διέξοδο δημιουργικής δράσης μέσα από το οικολογικό, κοινωνικό και καταναλωτικό κίνημα. Την αυτόνομη οργάνωση της κοινωνίας μεσα από τις οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών

Η συλλογή των άρθρων που ακολουθεί ελπιζουμε να δώσει μια πληρέστερη εικόνα της φιλοσοφικής σκέψης του Καστοριάδη.

 

Η άνοδος του νέου ανορθολογισμού και η κριτική του Καστοριάδη

Ένα από τα σύγχρονα «παράδοξα» σε παγκόσμια κλίμακα είναι η άνοδος του νέου ανορθολογισμού. Τα αίτια εμφάνισής του, οι διαστάσεις, οι μορφές του, οι κίνδυνοι που συνεπάγεται, αλλά και το αντίδοτό του, δηλαδή ο δημοκρατικός ορθολογισμός είναι τα θέματα με τα οποία καταπιάνεται στο βιβλίο «Θρησκεία, Αυτονομία, Δημοκρατία. Η άνοδος του νέου ανορθολογισμού» ο καταξιωμένος οικονομολόγος και συγγραφέας Τάκης Φωτόπουλος.

Διαβάζοντας Κορνήλιο Καστοριάδη

*του Βασίλη Τακτικού

Όσοι ενδιαφέρονται πραγματικά σήμερα για την συμμετοχική δημοκρατία και αναζητούν την θεωρητική και φιλοσοφική θεμελίωσή της, δεν έχουν παρά να ανατρέξουν κάποια στιγμή στο έργο του Κορνήλιου Καστοριάδη, για να ενισχύσουν τα επιχειρήματα εφικτότητας αυτής της πολιτικής προοπτικής.

O στοχαστής του ανθρώπου και της μοίρας

Ο πάντα επίκαιρος Κορνήλιος Καστοριάδης προτείνει μια κοινωνία αυτόνομη και δημοκρατική, η οποία δεν έχει σχέση με τη σημερινή.

Ο Κορνήλιος Καστοριάδης έφυγε οριστικά πριν από δεκαέξι χρόνια. Ο θάνατος του σπουδαίου Ελληνα στοχαστή (1922 – 1997), του φιλόσοφου, του κοινωνιολόγου, του ψυχαναλυτή, σταμάτησε την καρποφόρο πορεία του προς την αλήθεια, προς τον άνθρωπο και την κοινωνική, πολιτική, ψυχική απελευθέρωσή του.

Αυτοδιαχείριση και Ιεραρχία του Κορνήλιου Καστοριάδη

Τα αδιέξοδα της αντιπροσώπευσης και η ανάγκη επανόδου στην Άμεση Δημοκρατία

Το κείμενο αποτελείται από αποσπάσματα διάλεξης του Κορνήλιου Καστοριάδη με τίτλο «Προβλήματα δημοκρατίας σήμερα», που δόθηκε στις 16 Φεβρουαρίου 1989 στο πανεπιστήμιο του Βόλου.

Δημοκρατία σήμερα δεν υπάρχει πουθενά. Υπάρχουν το πολύ φιλελεύθερες ολιγαρχίες σε ορισμένες χώρες σχετικά προνομιούχες. Πρέπει να είμαστε τώρα πάνω από πέντε δισεκατομμύρια άνθρωποι πάνω στη γη.

Τοπική Αυτοδιοίκηση. Το γόνιμο έδαφος καλλιέργειας της Συμμετοχικής Δημοκρατίας σήμερα.

Συνέντευξη Βασίλη Τακτικού στην Αναστασία Πρίφτη

Κύριε Τακτικέ είστε συντονιστής του Πανελλήνιου Παρατηρητηρίου των Οργανώσεων της Κοινωνίας των Πολιτών και συχνά αναφέρεστε στα κείμενά σας στη συμμετοχική δημοκρατία, στην κοινωνική οικονομία και όλα αυτά σε σχέση με την τοπική αυτοδιοίκηση και την ενεργό συμμετοχή των πολιτών στη δημόσια διαβούλευση και την κοινοτική οικονομία. Κατά πόσο αυτή η έκκληση ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα της τοπικής αυτοδιοίκησης;

Κορνήλιος Kαστοριάδης: Ο μεγάλος φιλόσοφος που εφηύρε τον “ελεύθερα σκεπτόμενο άνθρωπο”

Αναδημοσίευση από theinsider.gr

Ο Καστοριάδης αρνείται την ύπαρξη οποιασδήποτε προδιαγεγραμμένης πορείας της κοινωνίας (ντετερμινισμού), καθώς αυτή είναι συνεχής δημιουργία που γεννιέται και νοηματοδοτείται μέσω του «Κοινωνικού Φαντασιακού».

ΣYNENTEYΞH Kαθηγητής Kαστοριάδης: «οι λαοί θα βρουν τη λύση»

Αναδημοσίευση από costis.org

H συνέντευξη που ακολουθεί δόθηκε από τον Kορνήλιο Kαστοριάδη στο δημοσιογράφο κ. Γιώργο Xατζηβασίλη της ελληνόφωνης εφημερίδας του Σίδνεϋ, O Kόσμος, κατά την επίσκεψη του φιλοσόφου στην Aυστραλία, και δημοσιεύτηκε στο φύλλο της 23ης Aυγούστου 1991.

Η ΦΑΝΤΑΣΙΑΚΗ ΚΑΤΑΓΩΓΗ ΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΚΑΙ ΑΥΤΟΝΟΜΙΑΣ ΣΤΟΝ Κ. ΚΑΣΤΟΡΙΑΔΗ

Αναδημοσίευση από exefron.blogspot.gr

To 2007 συμπληρώθηκαν δέκα χρόνια από τον θάνατο του Κ. Καστοριάδη και δικαίως έγιναν εκδηλώσεις σε πολλές χώρες για τον μεγάλο στοχαστή. Στην Αθήνα πραγματοποιήθηκε ένα συνέδριο με τίτλο «Ο στοχαστής της αυτονομίας» (Εθνικό Ιδρυμα Ερευνών, 2-4 Νοεμβρίου 2007). Δεν υπάρχει ίσως καλύτερος τρόπος για να τιμηθεί ένας στοχαστής, από το να συζητηθεί κριτικά το έργο του.

Κορνήλιος Καστοριάδης – Για την άμεση δημοκρατία

Αναδημοσίευση από eagainst.com

«Ποιες πιθανότητες υπάρχουν σήμερα να αναγεννηθούν μορφές άμεσης δημοκρατία και ποια σχέση θα μπορούσε αυτή να έχει με το σύστημα της πολιτικής αντιπροσώπευσης;»

Διαφωτισμός και ελληνικός πολιτισμός

Συγγραφέας:
Μαγγιώρου Μαρία
Άρδην τ. 27

(Πέρα από τους Λογίους, την Εκκλησία και τους Πολιτικούς)

Η ‘λαϊκή’ παράδοση ως δημιουργία

Γνωρίζουμε από τον Κ. Καστοριάδη, ότι η ιστορία, άρα και οι διάφορες μορφές κοινωνιών που δημιουργούνται σ’ αυτήν την ιστορία, ορίζονται κατ’ ουσίαν από τη φαντασιακή δημιουργία: τη δημιουργία κοινωνικών σημασιών, όπως η νεότερη ορθολογικότητα.

Κορνήλιος Καστοριάδης: “Υστερόγραφο στην ασημαντότητα” (“Είμαστε υπεύθυνοι για την Ιστορία μας”, 2000 / “Η άνοδος της ασημαντότητας”, 2000)

Αναδημοσίευση από sxoliastesxwrissynora.wordpress.com

Απ’όλα τα χαρακτηριστικά του σύγχρονου κόσμου – κρίσεις, αντιφάσεις, αντιθέσεις, τομές -, εκείνο που με εντυπωσιάζει περισσότερο είναι η ασημαντότητα.

Κορνήλιος Καστοριάδης: “O κάθε λαός είναι υπεύθυνος για την ιστορία του”

Αναδημοσίευση από sxoliastesxwrissynora.wordpress.com

“…στην Ελλάδα δεν έγινε Γαλλική Επανάσταση. Πράγματι, στην Ελλάδα δεν έχει υπάρξει εποχή που ο λαός να έχει επιβάλει, έστω και στοιχειωδώς, τα δικαιώματά του. Και η ευθύνη, εκφράζεται με την ανευθυνότητα της παροιμιώδους φράσης: «εγώ θα διορθώσω το ρωμέικο;». -Ναι, κύριε, εσύ θα διορθώσεις το ρωμέικο, στο χώρο και στον τομέα όπου βρίσκεσαι.“

Μνημονιακός ο Καστοριάδης;

Αναδημοσίευση από capital.gr

Μια συνέντευξη που παραχώρησε ο Κορνήλιοs Καστοριάδηs (1922-1997)

Eρώτηση Δημοσιογράφου: Συχνά λέγεται ότι η Ελλάδα είναι «προβληματική», στην Ελλάδα «όλα γίνονται στον αέρα», «χωρίς προγραμματισμό», «χωρίς βάρος». Με τέτοιες διαπιστώσεις συμφωνούν πολλοί. Αλλά περιορίζονται συνήθως μόνο στις διαπιστώσεις. Γνωρίζω ότι η ελληνική κατάσταση σας απασχολεί βαθιά.

Τι θα έλεγε ο Καστοριάδης για την Ελλάδα σήμερα;

Αναδημοσίευση από aristerovima.gr
Της Νανάς Τραμαντζά

Ο Κορνήλιος Καστοριάδης (1922 – 1997), φιλόσοφος, οικονομολόγος και ψυχαναλυτής, υπήρξε ένας από τους μεγαλύτερους διανοητές του 20ου αιώνα. Διευθυντής σπουδών στη Σχολή Ανώτερων Σπουδών Κοινωνικών Επιστημών του Παρισιού από το 1979, οι απόψεις του επηρέασαν τους επαναστατικούς κύκλους της εποχής εντός και εκτός γαλλικών συνόρων.

Η ερμηνευτική του ελληνισμού

Αναδημοσίευση από tovima.gr

Από το 1970 και μετά ο μοναχικός διανοητής εργάζεται προς την κατεύθυνση μιας ερμηνευτικής του ελληνισμού που, όπως γράφει ο ίδιος σε ένα «Γράμμα προς τον Κορνήλιο Καστοριάδη», ανοίγει τον σύντομο και ασφαλή δρόμο «της νήψεως και της αυτοσυνειδησίας»

Kορνήλιος Kαστοριάδης: Ένας απολογισμός, μια ερμηνεία

Αναδημοσίευση από costis.org

Για κάθε στοχαστή και συγγραφέα, όλα αρχίζουν με κάποιον άλλο, κάπου αλλού· για τον Kαστοριάδη αρχίζουν με τον Aλέξανδρο Στίνα. Aκραίος μαρξιστής και τροτσκιστής ο τελευταίος λειτούργησε εξαρχής για τον Kαστοριάδη ως υπόδειγμα εκείνου που ο ίδιος εστερείτο: της πράξεως και της έμπρακτης δοκιμασίας.

Υπήρξε ο Καστοριάδης κορυφαίος φιλόσοφος και κοινωνικός επαναστάτης;

Κορνήλιος Καστοριάδης Η επαναστατική δύναμη της Οικολογίας Μέρος Α’

Κορνήλιος Καστοριάδης Περί Οικολογίας Μέρος Β

P.E.: Αποτελεί, τότε, η οικολογία τη νέα «τελευταία μεγάλη ιδεολογία»;

Κ.Κ.: Όχι, δεν θα έλεγα αυτό. Και εν πάσει περιπτώσει, η οικολογία δεν πρόκειται να γίνει ιδεολογία υπό την παραδοσιακή έννοια του όρου. Αλλά η αναγκαιότητα να ληφθεί το περιβάλλον καθώς και η ισορροπία μεταξύ της ανθρωπότητας και των πόρων του πλανήτη σοβαρά υπόψη, είναι προφανής για οποιαδήποτε αληθινή και σοβαρή πολιτική.