Γράφει η Χριστίνα Ν. Χαραλαμποπούλου
Διεθνολόγος
2ο Διεθνές Φεστιβάλ Χαρακτικής και Εκτυπώσεων
«Εδώ, η φαντασία δεν αποτελεί (δια)φυγή από την πραγματικότητα, αλλά διεισδυτική πρόβλεψή της που περιλαμβάνει την αποδοχή του ανέλεγκτου, της αμφιβολίας, καθώς και την αναγκαιότητα προσαρμοστικότητας και συνεχούς διαπραγμάτευσης. Γίνεται τρόπος γνώσης και δράσης, όπου η θεωρία, η πράξη και η φιλοσοφία της ύπαρξης, συνδυάζονται. Απέναντι στην τεχνοκρατία, η λελογισμένη δημιουργικότητα», Φλοράνς Χρηστάκη μέλος του Δ.Σ. Της Ε.Ε.Χ.
Μία σημαντική γιορτή του πολιτισμού λαμβάνει χώρα αυτές τις ημέρες στην πόλη μας, το Athens Print Fest, με τίτλο Plan B. Το άρτιο αισθητικό αποτέλεσμα αποτελεί γέννημα της σύμπραξης του Οργανισμός Πολιτισμού, Αθλητισμού και Νεολαίας του Δήμου Αθηναίων (Ο.Π.Α.Ν.Δ.Α.) και της Ένωσης Ελλήνων Χαρακτών που έχουν αναλάβει την διοργάνωση. Το Φεστιβάλ γίνεται με την υποστήριξη του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων και του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού καθώς και της Ένωσης Ξενοδόχων Αθηνών-Αττικής. Επίσης, τελεί υπό την αιγίδα της Ελληνικής Εθνικής Επιτροπής για την UNESCO. Το φεστιβάλ λαμβάνει χώρα από την 1η έως και τις 28 Οκτωβρίου. Το Φεστιβάλ περιλαμβάνει εκθέσεις, παρουσιάσεις, ομιλίες, εκπαιδευτικά προγράμματα και ανοικτά εργαστήρια καλλιτεχνών. Στα πλαίσια του Print Fest παρουσιάζονται πάνω από 500 έργα διακεκριμένων Ελλήνων και ξένων καλλιτεχνών. Οι εκθέσεις είναι διάσπαρτες σε όλες τις γωνιές της Αθήνας τις οποίες αξίζει κανείς να ανακαλύψει εξαπολύοντας ένα δημιουργικό κυνήγι πολιτισμού.
Πληθώρα φορέων δίνουν το ενεργό παρόν στο φεστιβάλ, όπως το Ανοιχτό Εργαστήριο του Δήμου Νίκαιας – Α. Ι. Ρέντη, Ελληνοαμερικάνικη Ένωση, Ίδρυμα Άγγελου και Λητώς Κατακουζηνού, Ίδρυμα Ευαγγέλου Αβέρωφ – (Στοά Τοσίτσα), Μέγαρο Εϋνάρδου (Μορφωτικό Ίδρυμα της Εθνικής Τράπεζας – MΙΕΤ), Μουσείον της Πόλεως των Αθηνών – Ίδρυμα Βούρου-Ευταξία, Νομισματικό Μουσείο, Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων, Φιλεκπαιδευτική Εταιρεία (Αρσάκεια-Τοσίτσεια Σχολεία) (Στοά του Βιβλίου), Χώρος Τέχνης και Δράσης Βρυσάκη κ.ά.
Η κύρια διοργάνωση έγινε στο Μορφωτικό Ίδρυμα της Εθνικής Τράπεζας το οποίο βρίσκεται στην οδό Αγίου Κωνσταντίνου και εκεί εκθέτουν οι καλλιτέχνες της Ένωσης Χαρακτών, με θέμα τους, το πώς βλέπουν ένα εναλλακτικό σχέδιο, ένα plan B.
Ο Δήμαρχος Αθηναίων, Γιώργος Καμίνης, αναφέρει χαρακτηριστικά: «Αυτό το Φεστιβάλ μας φέρνει πιο κοντά στην μαγεία της Χαρακτικής Τέχνης. Η ιδιαιτερότητά της σε σχέση με άλλες μορφές τέχνης βρίσκεται στις λεπτές ισορροπίες του σχεδίου και του χρώματος, της τεχνικής και της χρήσης των υλικών, στη λιτότητα και την οικονομία. Η χαρακτική είναι αυστηρή τέχνη και η δημιουργικότητα των καλλιτεχνών δίνει πλούσια και ιδιαιτέρως ποιητικά εικαστικά αποτελέσματα. Το κοινό της Αθήνας θα έχει την ευκαιρία μέσα από το εύρος και την ποικιλία των έργων να ανακαλύψει νέους τρόπους όρασης και ερμηνείας του κόσμου. Να αντιληφθεί ότι τα προβλήματα δεν έχουν πάντα μόνο μία λύση και αυτό νομίζω πως είναι κάτι σημαντικό για την εποχή που ζούμε. Ας αφεθούμε, λοιπόν, στη φαντασία των καλλιτεχνών να μας ταξιδέψουν».
O Nίκος Σταυρακαντωνάκης ο Πρόεδρος της Ένωσης Ελλήνων Χαρακτών, διατυπώνει με τη σειρά του τα εξής: «Με θέμα το Πλάνο Β, το Φεστιβάλ προσπαθεί όχι μόνο να αποτυπώσει τη διαδικασία που πρέπει να ακολουθήσει κανείς για να πετύχει ένα συγκεκριμένο στόχο, αλλά και όλους εκείνους τους απρόοπτους, απρόβλεπτους και προβληματικούς παράγοντες, που ενδέχεται να μας αναγκάσουν να δεχτούμε μια εναλλακτική λύση».
«Συνίστημι»: Μία έκθεση με αφετηρία τον χώρο του αρχαίου Νεκροταφείου του Κεραμεικού.
Η καλλιτέχνιδα Δήμητρα Κουμαντάκη στην εγκατάστασή της στην έκθεση Συνίστημι στο Σύλλογο Ελλήνων Αρχαιολόγων στα πλαίσια του δεύτερου Print Fest.
Στα πλαίσια του Φεστιβάλ φιλοξενήθηκε και η ιδιαιτέρως ενδιαφέρουσα και αισθητικά άρτια έκθεση της Δήμητρας Κουμαντάκη και της Μαρίνας Μαραβελάκη με τίτλο «Συνίστημι» η οποία έκλεισε τις πόρτες της στο κοινό στις 20 Οκτωβρίου. Με μεγάλη μας χαρά η κ. Κουμαντάκη μίλησε στην Social Activism Αθηνών και μας εξηγεί την προέλευση της ονομασίας της έκθεσής τους: «Έχουμε κάνει δύο εγκαταστάσεις με χαρακτικά που έχουν να κάνουν με το θέμα του θανάτου, διότι όλη μας η έμπνευση αντλήθηκε από το αρχαίο νεκροταφείο του Κεραμεικού. Μέσα από αυτό τον προβληματισμό μας κάναμε αυτές τις εγκαταστάσεις στην αυλή του Συλλόγου των Ελλήνων Αρχαιολόγων. Η έκθεση αυτή έχει την ονομασία «συνίστημι» που σημαίνει «στήνω μαζί», και ακριβώς γι’ αυτό το λόγο δώσαμε αυτό τον τίτλο επειδή, ναι μεν στήσαμε μαζί ως συνάδελφοι τώρα, αλλά με την αναφορά μας στις επιτύμβιες στήλες που αφορούν τους νεκρούς που κείτονται στο αρχαίο νεκροταφείο του Κεραμεικού. Και οι δύο προσεγγίσαμε αυτό το θέμα με διαφορετικό εικαστικά τρόπο».
Σχετικά με την εικαστική προσέγγιση του θέματος του θανάτου, η κ. Κουμαντάκη διατυπώνει τα εξής:
«Η μεν Μαρίνα Μαραβελάκη είδε το θέμα του θανάτου και περιέγραψε την κάθοδο στον Άδη ως κατοικία των νεκρών βασιζόμενη στα κείμενα που υπάρχουν για τον Άδη. Χώρισε σε επίπεδα τον Άδη από την μία τα Τάρταρα και από την άλλη τα Ιλίσια πεδία όπου πάνε οι ψυχές των αγαθών. Προσέγγισε το θέμα με τον οβολό που πρέπει να μπει στο στόμα του νεκρού για να τον οδηγήσει ο ψυχοπομπός στον Άδη. Όλα αυτά προσδόθηκαν με τυπώματα πάνω σε ακτινογραφίες σε συνδυασμό με κατασκευές από ακτινογραφίες». Η εγκατάσταση της κυρίας Μαραβελάκη αποτελείται από τρία μέρη: τους τάφους, την είσοδο στον κάτω κόσμο όπου παίρνεις έναν οβολό με σκοπό να δανειστείς μια ψυχή και την κατοικία των νεκρών. Ακολουθώντας το μονοπάτι διασχίζεις τον ποταμό Αχέρωντα.
«Άδης – η Κατοικία των νεκρών» Στιγμιότυπα από την κατασκευή της κ. Μαρίνας Μαραβελάκη.
Η εικαστική ματιά της κ. Κουμαντάκη περιλαμβάνει την πίστη των αρχαίων Ελλήνων που θεωρούσε ότι οι πεταλούδες είναι ψυχές των νεκρών γι´ αυτό και οι πεταλούδες ονομάζονταν ψυχές. Συνήθιζαν να τοποθετούν χρυσαφιές πεταλούδες στους τάφους, συμβολίζοντας το θεό Ερμή ως ψυχοπομπό. Την πεταλούδα την ονόμαζαν και σκώληκα ή καμπή, ενώ τη χρυσαλλίδα, το επόμενο, δηλαδή, στάδιο μεταμόρφωσης από την κάμπια, νεκύδαλλο, που σημαίνει περίβλημα νεκρού.
Στιγμιότυπα από την κατασκευή της κ. Δήμητρας Κουμαντάκη.
«Όσον αφορά το δικό μου κομμάτι, το αντιμετώπισα υπό άλλο πρίσμα. Ο συμβολισμός της ψυχής από τότε μέχρι σήμερα είναι η πεταλούδα. Άρα, η πεταλούδα ήταν το κυρίως θέμα, δηλαδή το αιώνιο σύμβολο της ψυχής, το οποίο μπορεί να μεταμορφώνεται μετά από κάποιες διαδικασίες τις οποίες προσπάθησα να απεικονίσω, κυρίως συμβολίζοντας την ιστορία ότι ο άνθρωπος ως κάμπια, η ψυχή ως κάμπια έχει αυτό το ενδιαφέρον της τροφής, της επιβίωσης. Στη συνέχεια, όμως, όταν κλείνει ο κύκλος, μπαίνει σε ένα καβούκι που λέγεται νεκύδαλλος και ουσιαστικά συμβολίζει το θάνατο. Μετά από κάποιες διαδικασίες, αυτή η κάμπια που κλείστηκε σε αυτό το κουκούλι γίνεται πεταλούδα και πετάει ελεύθερα στον αέρα. Αυτή τη μεταμορφωτική δραστηριότητα προσπάθησα να αποδώσω καθώς και την ανάγκη ύπαρξης του κύκλου που είναι ο κύκλος της ζωής και του θανάτου όπου όλα μαζί συνενώνονται σε αυτή την κατάσταση γιατί το ένα διαδέχεται το άλλο και ουσιαστικά με αυτό τον τρόπο ενώνουμε και το θέμα μας με το Πλάνο Β του φεστιβάλ χαρακτικής και εκτυπώσεων. Όλα είναι σε μία ροή και γίνονται σε κύκλους».